Suriye 1946 yılında bağımsızlığını kazandı. 1949 yılında CIA destekli bir darbe ile demokratik hükûmet devrildi. Ardından iki darbe daha gerçekleşen Suriye’de 1954 yılında bir halk ayaklanması ile cunta yönetimine son verilerek sivil iktidar tesis edildi. 1963 yılında Baas Partisi bir darbe ile iktidarı ele geçirdi. Baas Partisi içi iktidar mücadelesi Savunma Bakanı General Hafız Esad’ın, 1970 yılı Kasım ayında iktidarı ele geçirip başbakan olması ile son buldu. Hafız Esad, 1971 yılı Mart ayında kendisini Başkan ilan etti ve 2000 yılındaki ölümüne kadar Suriye’yi tek parti rejimi ile idare etti.
2010 yılı Aralık ayında başlayan Arap Baharı birkaç ay gecikmeli de olsa Suriye’de de etkisini gösterdi. Arap Baharı’ndan etkilenerek, Ocak 2011 tarihinden itibaren küçük gösteriler halinde başlayıp büyüyerek, yolsuzluğa ve insan hakları ihlallerine karşı bir sivil başkaldırı olarak başlamıştır. Geniş çaplı gösteriler ise 15 Mart 2011 tarihinde güney şehri Dera’da ortaya çıktı. Giderek ülke çapında yayılan gösteriler Nisan 2011 tarihine kadar sürdü.
Arap Baharı’ndan etkilenerek başlayan gösterileri Şam Rejimi şiddetle bastırmaya yöneldi. Bunu fırsat bilen ABD başta olmak üzere uluslararası güçler Şam Rejimi’ni devirmek için muhalifleri silahlandırarak Suriye’yi adım adım iç savaş ortamına sürüklediler.
Suriye İç Savaşı Suriye ordusu, Suriye hükûmeti ve Suriye’deki iç isyancılar arasında başlayan, sonrasında Irak ve Şam İslam Devleti, El Nusra ve bazı Kürt, Türkmen, Dürzi ve Süryani grupların da katıldığı, son dönemde ise Rusya, İran, Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye ve İsrail gibi dış güçlerin de sınırlı ve düzenli olarak dâhil olduğu çatışmalardır.
2012 ve 2013 yılları muhaliflerin avantajı ele geçirdikleri yıllar oldu. Muhalifler, Şam şehir merkezine birkaç km’ye kadar yaklaştılar, Halep’in büyük bölümünü ele geçirdiler. Humus’ta şehir merkezinde sert çarpışmalar yaşandı. Kuzey ve Doğu Suriye büyük bir oranda rejimin elinden çıktı. YPG Afrin, Kobani ve Haseke’de özerk kantonlar ilan etti.
2013 yılın sonu ve 2014 yılı başında muhaliflerin dış desteği büyük oranda kaybetmesi ve aralarında çarpışmaya başlaması sonucu rejimin ilerlemeye başladığı bir dönem oldu.. Şam şehir merkezi büyük oranda güvenlik altına alıdı, Hama ve Humus kırsalı büyük oranda muhaliflerden temizlendi ve Lazkiye yolu güvence altına alındı. IŞİD ise, kuzey ve doğudaki bölgelerin çoğunu ele geçirdi.
Eylül 2015’te Rus hava saldırılarının başlaması ile birlikte muhaliflerin lehine olan güç dengesi aleyhine bozulmaya başladı. 2015 yılı sonu Rusya, İran ve pek çok Şii milisin Suriye rejimine desteğini artırdığı bir dönem oldu. Muhalifler ise Batı’dan aldığı desteği büyük oranda kaybetti.
2016 yılında rejim ve müttefikleri Halep kırsalında muhalifler ve IŞİD’den pek çok yerleşim bölgesini geri aldı. IŞİD, Suriye’nin kuzeydoğu kırsalında YPG’ye, güney kırsalında ise Suriye muhalefetine karşı pek çok bölgeyi kaybetti.
2017 yılından itibaren ise savaş bir bütün olarak Suriye hükümetinin lehine cereyan etmeye başladı. IŞİD, uluslararası koalisyondan hava desteği alan YPG karşısında tutunamayarak tam bir hezimete uğradı. Muhalifler ise adım adım gerileyerek İdlip bölgesine çekilmek zorunda kaldılar.
Suriye İç Savaşı’nın 10. Yılında çeşitli yazarlardan aldığımız yazılarla sizlere bir dosya sunuyoruz. Keyifle okumanız dileğiyle…