Korkut AKIN yazdı: Arter, çağdaş sanat alanında yeni bir odak olmak üzere kurulmuştu, 10 yıl önce. “Sanat İçin Alan Yaratmak” Arter’in 10 yıllık yolculuğunu anlatıyor. Her zaman için elinizin altında tutmak isteyeceğiniz bir kitap.
“Toplum olarak daha iyi bir gelecek istiyorsak, yaratıcılığa, yeni fikirlere ve cesur adımlara her zamankinden daha fazla ihtiyacımız var.”
Eşit bir yaşam süren Neandertallerden bu yana teknolojik olarak gelişmemiz karşın toplumsal yaşam anlamında gerilemişiz. O zamandan bu yana, yani en az 10 bin yıldan beri mağara duvarlarından başlayarak (Kleopatra’nın kendisini halıya sarıp armağan olarak yollaması da unutulmamalı) yaşama yönelik belli mesajlar iletmek istemişiz. Ne kadar başarmışız, bilinmez ama çok (çoktan da çok hatta) yararı olduğu kesin. Geçmişe bakışımız kadar geleceği aydınlattığı ortada. Bu da gösteriyor ki, sanat bu dünya var oldukça olacak, hep de iyiyi, doğruyu, güzeli işaret edecek. Anlayana.
Sanat hakikattir!
Sanat yapıtının has, öz ve gerçek olması gerektiği söylenir. Ne kadar çok has (orijinal) ise o kadar değer kazanır. Yalınlığı konusunda kimsenin bir diyeceği yok; hepsi bir araya gelince gerçek çıkıyor ortaya. Bu “gerçek” sadece elle tutulur, gözle görülür olmak değil, anlam ve mesaj ile desteklenen, duygulara da seslenebilen somutluktur. Platon, sanatın bir taklit olduğunu söylüyor. Buna da bağlı olarak sanat eserinin bir özün varlığın değil, ama kopyanın kopyası olduğunu ileri sürüyor. Kant ise sanattan algılanan hazzın duyumlara bağlı olmadığını, düşünerek elde edilen bir yargı yetisinin belirlenmesiyle ve evrensel bir geçerlilik kazandığını açıklıyor. Matematik ve dinamik yüce kavramlarının da benzerlik ve ayrılıkları belirleyen güç olduğunu; dinamik yücenin bütün ölçüleri aşan bir kuvvet olduğunu belirtiyor.
Taşıyordu taşındı…
Yaratıcılığa aracı olan, ev sahipliği yapan, yaratıcılığın akışını sağlayan bir konum olması hedef ve arzusuyla, Melih Fereli’nin isim babalığını yaptığı Arter, çağdaş sanat alanında yeni bir odak olmak üzere kurulmuştu, 10 yıl önce.
İstiklal Caddesi “ana arter” ise merkezini Arter oluşturmalıydı. 10 yıl boyunca “merkez” olan Arter, büyüdükçe bendine sığmayıp taşmaya başladı. Taşınması zorunlu oldu. Kültür merkezi, sanat alanı, galeri amaçlı bir yapı ile Dolapdere bir arterdir artık.
Mahalle baskısına rağmen…
Umutlar güzeldir, insanın içini ısıtır. Ancak toplumdan soyutlayamazsınız hiçbir şeyi. Birileri nifak sokar, çelme takmaya çalışır, alttan alta kuyunuzu kazmak için pusuya yatar, hiçbir fırsatı kaçırmaz. Arter binası daha yapılırken başlayan kaygılar yerini ilk sergiyle sevince bırakacaktır muhakkak, ama gelin de o heyecanı ve kasap çengeli örneği büyüyen soru işaretlerine sorun…
Su yolunu bulur…
Var olanı değiştirmek değil midir sanat aynı zamanda? Tam da o nedenle ‘sanat’ın tanas olarak tersyüz edilmesiyle bir akış sağlamak ancak Arter’in yapabileceği bir şeydir. Almanya ile karşılıklı uzun uzun çok sayıda sergi açılır, panel, açıkoturum, söyleşi düzenlenir. Tabii, “Starter” başlangıcıdır tarihin. Ardından 10 yıl boyunca çok sayıda sergi, çok sayıda yayın, sayılamayacak denli çok söyleşi ve panel ile haklı yerini perçinler Arter.
Taşarken yeni yerine taşınan Arter’in önüne sadece mahalle baskısı çıkmaz, bu kez çok daha zorlu, yaşayan hiç kimsenin deneyimi olmayan bir bela çıkar karşısına: Pandemi. Bütün dünyayı kasıp kavuran, insanları evlerine hapseden, kendilerini geliştirmesine fırsat tanımayan korona pandemisiyle yine yeniden tilkiler dolanmaya başlar kafaların içinde. Bu kez, imdada, sanal yayınlar girer. İnternet üzerinden gezilen sergiler yeni bir ufuk, yeni bir umuttur insanlar için. Sahi, sanatın pandemiyi de yeneceğinin (hatta yendiğinin) kanıtıdır bu.
Arter’in on yılını anlatan “Sanat İçin Alan Yaratmak”ın sayfaları arasında gezinirken ilginizi çekecek çok konu yer aldığını göreceksiniz. Her zaman için elinizin altında tutmak isteyeceğiniz sağlıkta ve hastalıkta, iyi günde ve kötü günde, tasada ve kıvançta kendinize yönelik umut yükleneceğiniz bir kitap. Emeği geçenlere teşekkürler, tüm sanatseverler ve okurlar adına…
Arter: Sanat İçin Alan Yaratmak
Genel Yönetmen: Süreyyya Evren
Yayıma hazırlayanlar: İlkay Baliç, Melih Fereli
Arter Yayınları, Mayıs 2021, 271 s.