VİDEO HABER: M4 Karayolu’ndaki Türk-Rus ortak devriyesine Hayat Tahrir El Şam’ın (HTŞ) yönlendirmesiyle tepki göstererek yolu barikatlarla kapatan sivil halka müdahale etmek isteyen Türk askerlerine Tahrir El Şam militanları engel oldu. Türkiye M4 Karayolu’nun güvenliğini sağlayamıyor.
SiyasiHaber
Geçtiğimiz aylarda İdlib’de Suriye ile Türkiye arasında yaşanan gerilimde çok sayıda Türk askeri ölmüş, Rusya’nın devreye girmesiyle yapılan anlaşmada, Halep’i Lazkiye’ye bağlayan M4 Karayolu’nda ortak devriye gerçekleştirilmesine karar verilmişti. Ortak devriyelerin başlamasından itibaren HTŞ’nin yönlendirmesiyle sivil halk yola barikatlar kurarak devriyenin gerçekleştirilmesini engellemeye çalışıyor.
1’inci Türk Rus ortak devriyesi
15 Mart’ta M4 karayoluna bitişik Ariha Kasabası’nda gerçekleştirilmek istenen 1. Türk Rus ortak devriyesi protesto gösterileri, lastik yakma ve oturma eylemleriyle engellenmişti. Bunun üzerine Rusya Savunma Bakanlığı, “Devriyenin sivil halkı kalkan olarak kullanan teröristlerin provokasyonları nedeniyle kısa sürede sonlandırıldığını”, bu kararın “sivil halk arasında can kaybına yol açmamak için alındığını” açıklamıştı. Açıklamada, kararın Rus-Türk Ortak Koordinasyon Merkezi tarafından alındığı belirtilmişti.
Yapılan açıklamada dikkat çekici olan husus, görüşmelerde M-4 bölgesinde güvenli ortamın tesis edilmesi için “Türk tarafına ek süre verilmesinin kararlaştırıldığının” da ifade edilmesiydi. Açıklamanın Rus-Türk Ortak Koordinasyon Merkezi tarafından yapılmış olması, Türkiye’nin yolun güvenliğini sağlamak için HTŞ’yi ikna etme sorumluluğunu üstlendiğini kabul etmesi anlamına geliyordu.
2’inci ortak devriye
İkinci Türk-Rus ortak devriyesi 23 Mart tarihinde gerçekleştirildi. Bu devriyenin gerçekleştirilmesi de HTŞ’nin yönlendirmesiyle M4 Karayoluna sivil halk tarafından kurulan barikatlar, lastik yakma ve oturma eylemleriyle engellenmeye çalışıldı. Bu gelişmeler üzerine Rusya’nın Suriye’deki Tarafları Uzlaştırma Merkezi bir açıklama yayımlamış ve açıklamada "Türk tarafı, güvenlik koridorunda M4 karayolunda ortak devriye gerçekleştiren konvoyların ilerleyişini engelleyen radikal grupları etkisiz hale getirmeye yönelik faaliyetleri en kısa sürede gerçekleştirmeyi taahhüt etti" denilmişti.
Açıklama, “söz konusu grupları etkisiz hale getirme ve M4 Karayolu’nda ortak devriyelerin güvenliğinin sağlanması”nda Türkiye’ye sorumluluk yüklüyordu.
İkinci ortak devriye esnasında HTŞ devriyenin gerçekleştirilmesini engellemek amacıyla M4 karayolu üzerindeki bir köprüyü de havaya uçurmuştu.
3’üncü ortak devriye
8 Nisan’da 3. ortak Türk-Rus ortak devriyesi esnasında da benzer olaylar yaşandı. Gelişmeler üzerine Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova gerçekleştirdiği basın toplantısında, HTŞ’yi kastederek "özellikle de M-4 karayolu boyunca güvenlik koridorunda ortak Rus-Türk devriyesinin yapılmasına her türlü engel oluyorlar", "bu, İdlib’de kontrolün teröristlerin elinde olduğunu bir kez daha doğruluyor. Onlar kan dökmeye devam etme niyetinde" açıklamasını yaptı.
Gerilim her geçen gün tırmanıyor
9 Nisan’dan beri ortak devriye girişimi sırasında sürekli gerilim yaşanıyor ve gerilim her geçen gün tırmanıyor. Önceki gün de HTŞ’nin yönlendirmesiyle Neyrap Kasabası yakınlarından yolu barikatlarla kapatan sivil halk devriyenin ilerleyişini engellemek istedi. Kasaba yakınlarındaki Trunbah Köyü’nde kepçe ile M4 Karayolu kazıldı, çadırlar kuruldu ve oturma eylemi yapıldı. Türk polisi ve askeri eyleme müdahale etti.
Polis ve askerin müdahalesi üzerine Hayat Tahrir El Şam Komutanlığı, M4 uluslararası karayolunun yakınında bulunan bütün birimlerini sivil kıyafetler giyerek uluslararası karayoluna gitmeye çağırdı. Bu talimat üzerine sivil kıyafetler giyen HTŞ militanları müdahaleyi engellemek üzere silahlı olarak bölgeye geldiler. HTŞ militanlarının gelişiyle gerginlik tırmandı ve HTŞ militanları müdahaleye silahlı olarak karşılık verdiler.
Sosyal medyada paylaşılan ve syria.liveuamap.com sitesinde de yayımlanan görüntülerde HTŞ militanlarıyla Türk polis ve askerinin arasındaki gerilim net olarak görülüyor. Görüntülerde, kolu kesik bir İdlib’li, "Artık öldüremeyeceksiniz, çıkın buradan çıkın, Bu topraklar bizimdir…" şeklinde bağırıyor.
M4 Karayolu’nun güvenliği hala sağlanamadı
5 Mart 2020 tarihinde Tayyip Erdoğan ile Vladimir Putin arasında gerçekleştirilen Moskova Zirvesi’nde İdlib Mutabakatı imzalanmıştı. 3 maddeden oluşan mutabakat şöyleydi:
1- İdlib gerginliği azaltma bölgesindeki temas hattı boyunca tüm askeri faaliyetler 6 Mart 2020 tarihinde saat 00:01’den itibaren durdurulacaktır.
2- M4 karayolunun kuzeyinde 6 km ve güneyinde 6 km derinliğinde bir güvenli koridor tesis edilecektir. Güvenli koridorun işleyişine dair ayrıntılı esas ve usuller, Türkiye Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu Savunma Bakanlıkları arasında 7 gün içinde kararlaştırılacaktır.
3- Türk-Rus ortak devriyeleri, 15 Mart 2020 tarihinde M4 karayolunun Trumba’dan (Serakib’in 2 km batısı) Ain-Al-Havr’a kadar olan kesimi boyunca başlatılacaktır.
M4 Karayolu’nun güvenliğinin sağlanabilmesi için karayolunun 6 kilometre kuzeyine kadar olan bölgeden HTŞ militanlarının çıkarılması gerekiyor. Bunun sorumluluğu da Türkiye’ye verilmiş durumda. Rusya, her üç ortak devriyenin gerçekleştirilmesinin engellenmesi girişimleri karşısında benzer açıklamayı yaptı. M4 karayolunun güvenliğinin sağlanabilmesi için “Türk tarafına ek süre verildiğini” ve “ Türk tarafının, ortak devriye konvoyunun geçişine engel olan radikal grupları en kısa zamanda etkisiz hale getirmeyi taahhüt ettiğini” açıkladı.
Rusya aba altında sopa gösteriyor
Ortak devriyeler esnasında çıkan sorunların ardından Rusya’nın bu mutat açıklaması aba altından sopa göstermekten başka bir şey değil. Türkiye’ye söylenen şu: HTŞ’yi etkisiz hale getir. Türkiye’nin ise bunu yapması mümkün değil. Değil zira HTŞ’nin hamisi Türkiye. Rusya’nın onayıyla Suriye uçakları tarafından Türk Ordusu’nun vurulmasının ve 34 Türk askerinin öldürülmesinin de nedeni buydu. Türkiye’nin Tahrir El Şam’ın hamiliğini yapması hatta HTŞ’nin saldırılarına ateş desteği vermesiydi. Rusya yaptığı mutat açıklamalarla şu hakikati Türkiye’ye hatırlatmaya devam ediyor: HTŞ’yi ez yoksa seni vururum!
Rusya’nın sabrı taşacak
5 Mart’ta imzalanan mutabakattan beri M4 Karayolu’nun güvenliği hala sağlanabilmiş değil. Güvenliğin de Türkiye tarafından sağlanması gerektiği Rusya tarafından her seferinde hatırlatılıyor. Bir müddet sonra muhtemelen Rusya’nın sabrı taşacak, Türkiye’nin yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle Suriye Ordusu’na yol verecek. Görünen köy kılavuz istemiyor…