Türkiye’de mevcut iktidar tarafından Meclis’e sunulmak üzere 9. Yargı Paketi içinde yer alan “Etkin Ajan Yasası”nın bir benzerinin Gürcistan’da yeniden gündeme gelmesi tepkilere neden oldu. Tasarının Gürcistan Parlamentosu’nda kabulünden bu yana yapılan gösterilerde birçok kişi tutuklandı, muhalifler saldırıya uğradı.
Gürcistan’da halk, hükümetin geçen yıl kitlesel gösterilerin ardından rafa kaldırdığı “yabancı ajanlar” yasa tasarısını 3 Nisan 2024’te yeniden gündeme getireceğini açıklamasından ve tasarının kabul edilmesinden bu yana parlamento binası önünde protesto gösterileri düzenliyor.
11 Mayıs Cumartesi günü akşam saat dokuzda on binlerce kişi, “Rus Kanunu” olarak nitelendirdikleri “Ajanlar Yasası”na karşı Tiflis’in Rike Caddesi’ndeki Avrupa Meydanı’nda “Avrupa’ya Evet!” sloganıyla toplandı. Protestoları düzenleyenler, 12 Mayıs Pazar akşamı bir başka büyük protesto gösterisinin duyurusunu yaptı.
Gösterilerin yapıldığı bir ay boyunca protestolar sırasında birçok kişi tutuklanırken son birkaç gündür muhalefet partilerinin üyeleri ve muhalif aktivistler kimliği belirsiz kişiler tarafından fiziksel saldırıya uğradı.
‘Yabancı etki ajanları’ yasa tasarısı nedir ve kimler istiyor?
‘Yabancı Etkinin Şeffaflaştırılması’ kanun tasarısı, fonlarının yüzde 20’sinden fazlasını yurt dışından alan tüm kuruluşların yabancı etki ajanı olarak kayıt yaptırması ve buna uymayanların para cezasına çarptırılmasını öngörüyor.
İktidardaki Gürcü Hayali Partisi, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) 1938 yılında kabul edilen FARA’yı (Foreign Agents Registration Act / Yabancı Ajanlar Kayıt Yasası) model aldığını iddia ediyor.
FARA, ABD’de faaliyet gösteren yabancı hükümetler, politik gruplar veya bireylerin, Amerikan halkına veya hükümetine karşı faaliyetlerini ve finansman kaynaklarını açıkça bildirmelerini gerektiriyor.
Gürcü Hayali Partisi, yasanın, şeffaflığı teşvik etmek ve yabancılar tarafından dayatılan “sözde liberal değerlerle” mücadele etmek için gerekli olduğunu öne sürüyor ve söz konusu yasa tasarısına karşı çıkanların ‘radikal muhalefet’ tarafından yanlış yönlendirildiğini öne sürüyor.
Gürcistan muhalefeti ise tasarıyı “Rus yasası” olarak adlandırıyor ve Kremlin’in siyasi muhalifleri bastırmak ve muhalefeti susturmak için kullandığı yasalarla kıyaslıyor ve bunun iktidardaki Gürcü Hayali Partisi’nin genişleyen otoriter eğiliminin bir parçası olduğunu savunuyor
Rusya’da birçok gazeteci, siyasetçi, insan hakları örgütü, çevre grubu, LGBTQ destek ağı ve diğerleri “yabancı ajan” olarak listelenirken, sosyal medya veya çeşitli platformlarda paylaşım yaptıklarında bu etiketi kullanmak zorunda bırakılıyor.
Batı ve Rusya ne diyor?
ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Gürcistan’ı, AB’nin değerleriyle uyumsuz olduğunu belirttiği tasarıyı geçirmemesi konusunda uyardı.
Gürcistan, aralık ayında AB’ye aday ülke statüsü kazanarak nihai üyelik yolunda bir adım atmıştı. Ancak Brüksel, başvurunun Tiflis’in reformlarda daha fazla ilerleme kaydetmesine bağlı olduğunun altını çiziyor.
Rusya, Gürcistan’da “istikrar ve öngörülebilirlik” istediğini belirtiyor ve yasanın çıkarılması konusunda komşusuna baskı yaptığını reddediyor.
Kremlin, tasarıya karşı çıkanların bunu bir Rus projesi olarak göstermelerinin de saçma olduğunu dile getiriyor.
Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, yaptığı açıklamada, Gürcistan’daki durumun “Rusya karşıtı duyguları kışkırtmak” için kullanıldığını ve Kremlin’in gelişmeleri yakından izlediğini söyledi.