Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yeni Koronavirüs (2019-nCoV) hakkında en çok sorulan soruları yanıtladı. WHO tarafından hazırlanan slayt sunum, Türk Tabipleri Birliği (TTB) tarafından Türkçe’ye çevirildi.
Evde beslenen hayvanlar yeni koronavirüsü yayabilir mi?
Halihazırda, evde beslenen köpek ve kedi gibi hayvanların yeni koronavirüsü kapabileceklerine ilişkin bir kanıt bulunamamaktadır. Ancak, bu hayvanlarla temasın ardından ellerinizi sabun ve suyla yıkamanız her durumda yerinde bir hareket olacaktır. Bu sizi, ev hayvanlarından insanlara geçebilen, örneği E.coli ve salmonella gibi çeşitli bakterilere karşı koruyacaktır.
Çin’den gelen bir mektubun ya da paketin alınması güvenli sayılabilir mi?
Evet, güvenlidir. Çin’den gönderilen paketleri alan kişiler yeni ortaya çıkan koronovirüsü kapma gibi bir risk altında değillerdir. Daha önceki analizlerden biliyoruz ki koronavirüsler mektup ya da paket gibi nesneler üzerinden uzun süre canlı kalamamaktadır.
Yeni koronavirüsü yaşlı kişileri mi etkiliyor, yoksa gençler de bu virüse yakalanabiliyor mu?
Her yaştan insan bu virüsü kapabilir. Bununla birlikte yaşlı insanların ve daha önceden kimi sağlık sorunları olanların (örneğin astım, şeker, kalp hastalıkları gibi) bu virüs yüzünden ağır biçimde hastalanma olasılıkları daha fazladır. WHO her yaştan insanlara kendilerini virüse karşı koruyacak adımlar atmaları örneğin hijyen, özellikle solunum hijyenine dikkat etmeleri tasfiyesinde bulunmaktadır.
Antibiyotikler yeni koronavirüsün önlenmesinde ve tedavisinde etkili midir?
Hayır. Antibiyotikler virüslere karşı işe yaramaz, sadece bakterilere karşı işe yarar. Yeni koronavirüsü bir virüstür ve bu nedenle antibiyotikle önleme ya da tedavi amacıyla kullanılmamalıdır.
Yeni koronavirüsü önleyecek ya da tedavi edecek özel ilaçlar var mı?
Bugün için, yeni koronavirüsün önlenmesinde ya da tedavisinde tavsiye edilebilecek özel bir ilaç yoktur. Bununla birlikte, virüsü kapanlar için rahatlatıcı ve semptomları tedavi edici uygun bakım sağlanmalı, ağır hastalar da optimum düzeyde destekleyici bakımdan yararlanabilmelidir. Halen kimi özel tedavi biçimleri üzerinde çalışmalar yapılmaktadır ve bunlar klinik denemelerle test edilecektir. WHO, bir dizi ortağıyla birlikte, araştırma ve geliştirme çalışmalarının hızlandırılmasına yardımcı olmaktadır.
Pnömoni aşıları sizi yeni koronovirüse karşı da korur mu?
Hayır. Örneğin pnömokokal aşı ve B tipi aşısı (Hib) gibi pnömoni aşıları yeni koronovirüse karşı koruma sağlamaz. Virüs o kadar yeni ve farklıdır ki kendi özel aşısının geliştirilmesi gerekmektedir.
Vücuda susam yağı sürülmesi yeni koronovirüsü girişini önler mi?
Hayır. Susam yağı Koronavirüsü öldürmez. Bu tür kimyasalları cildinize uygulamanız tehlikeli bile olabilir.
Donanma fişeği, maytap gibi şeylerden çıkan gaz ve dumanın solunması önler mi?
Hayır. Bunlardan çıkan gaz ve dumanın solunması tehlikeli olduğu gibi yeni koronavirüsü de öldürmez.
Sarımsak yemek yeni koronavirüsü enfeksiyonuna karşı koruma sağlar mı?
Sarımsak, anti mikrobik özellikler taşıyabilecek sağlıklı bir besindir. Ancak, en son salgından hareketle, sarımsak yemenin insanları yeni koronavirüsünten koruduğuna ilişkin herhangi bir kanıt bulunamamaktadır.
Ağız gargaraları sizi yeni koronavirüs enfeksiyonundan koruyabilir mi?
Ağız gargaralarının yeni virüse karşı koruma sağladığına ilişkin herhangi bir kanıt bulunamamaktadır.
Isı tarayıcıları yeni koronavirüsü teşhisinde ne kadar etkili?
Isı tarayıcılar, yeni koronavirüs enfeksiyonu nedeniyle ateşi çıkan (vücut ısısının normalin üzerinde olması) kişilerin durumunun tespitinde etkilidir. Ne var ki bunlar, enfeksiyonu kapmış, ancak henüz hastalanıp ateşi çıkmamış kişileri tespit edemezler. Çünkü enfekte olmuş kişilerin bu nedenle hastalanıp ateşlerin çıkması 2 ile 10 gün arasında gerçekleşmektedir.
Burnun düzenli olarak tuzla silinmesi yeni koronavirüs enfeksiyonunun önlenmesine yardımcı olabil mi?
Burnun düzenli olarak tuzla silinmesinin insanları yeni koronavirüs enfeksiyonundan koruduğuna ilişkin herhangi bir kanıt bulunamamaktadır. Bununla birlikte, burunun düzenli olarak tuzla silinmesinin nezleyi daha çabuk geçirdiğine ilişkin sınırlı da olsa kimi kanıtlar vardır. Ancak, gene de belirtmek gerekir ki burnun düzenli olarak silinmesinin solunum yolu enfeksiyonlarını önlediği kanıtlanmamıştır.
Dünay Sağlık Örgütü (WHO)
Çeviri: Türk Tabipler Birliğ (TTB)