Birleşmiş Milletler (BM) kurumları, Suriye’nin Halep ve çevresinde tırmanan çatışmalara ilişkin uluslararası kamuoyuna kritik uyarılarda bulundu. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, BM Uluslararası Bağımsız Suriye Soruşturma Komisyonu ve BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, devam eden saldırıların siviller üzerindeki yıkıcı etkilerine dikkat çekerek tarafları uluslararası hukuk kapsamında sorumluluklarını yerine getirmeye çağırdı.
“Onlarca sivil hayatını kaybetti, yerinden edilmeler artıyor”
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Jeremy Laurence, Cenevre’de düzenlediği basın toplantısında, Hayet Tahrir el-Şam (HTŞ) ve Türkiye’ye bağlı paramiliter grupların Halep ve çevresinde başlattığı saldırıların, siviller üzerinde derin bir yıkım bıraktığını belirtti. Jeremy Laurence, “Ofisimiz, yaşanan saldırılarından kaynaklı aralarında çocuk ve kadınlarında bulunduğu yüksek sayıda sivilin hayatını kaybettiğini ve endişe verici durumları belgeledi. Çatışmalar, sağlık tesisleri, eğitim kurumlarına ev sahipliği yapan binalar ve gıda pazarları gibi sivil yerleşim yerlerinin yıkımına ve zarar görmesine neden oluyor” ifadelerini kullandı.
‘Uluslararası güçler sorumluluk almalı’
Son yaşanan saldırılardan kaynaklı on binlerce insanın daha yerinden edildiğini ifade eden Sözcü Jeremy Laurence, “Hayati yardımlar büyük ölçüde çatışma bölgesine ulaştırılamıyor. Halep’teki hastaneler ve kamu sağlık tesisleri kapasitesinin sınırında çalışıyor ve personel ile malzeme sıkıntısı yaşıyor. Tüm taraflara sivilleri koruma ve ihtiyaç sahiplerine hayati yardımın ulaşmasına izin verme çağrısında bulunuyoruz. Ayrıca, etkisi olan üçüncü taraflardan uluslararası insancıl hukuka uyulmasını sağlamak, diyaloğu teşvik etmek ve bu şiddetin Suriyelilerin çektiği acıyı daha da artırmasını ve bölgesel gerilimleri tırmandırmasını önlemek için ellerinden gelen her şeyi yapmalarını talep ediyoruz. Uluslararası insan hakları hukuku ve insancıl hukuk uyarınca çatışmanın tüm taraflarına yükümlülüklerini ve sorumluluklarını hatırlatıyoruz: Siviller ve sivil altyapı korunmalıdır” diye kaydetti
“Yeni bir zulüm döngüsü başlamasın”
Suriye’de yaşanan gelişmelere ilişkin bir açıklama da BM Uluslararası Bağımsız Suriye Soruşturma Komisyonu Başkanı Paulo Sergio Pinheiro’dan geldi. “Geçmiş yıllardaki vahşet tekrarlanmamalı, aksi takdirde Suriye yeni bir zulüm yörüngesine girecek” diyerek uyarıda bulunan Paulo Sergio Pinheiro, sivillerin, insan haklarının ve Cenevre Sözleşmelerinin korunması ve bunlara saygı gösterilmesi çağrısında bulundu.
Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) liderliğindeki çete gruplarının Halep’i ele geçirdiğini hatırlatan Paulo Sergio Pinheiro, “Bölgeden gelen haberlerin çatışmaların ülkenin geniş bölümlerine yayılacağı riskini gösteriyor gösteriyor” dedi.
Yaşanan çatışmalarda sivillerin de hedef alındığına dikkat çeken Paulo Sergio Pinheiro, “Soruşturma Komisyonu, muhalif güçler hükümet kontrolündeki bölgelere ilerlerken azınlıklar ve savaş esirleri de dâhil olmak üzere sivillere yönelik muameleyi yakından takip etmektedir. Suriye Milli Ordusu (SMO) güçlerinin Kürt nüfusun yaşadığı bölgelerin kontrolünü ele geçirdiği Halep’in kuzeyinde de durum istikrarsız” diye kaydetti.
Pedersen: Önlem alınmazsa kriz derinleşecek
Birlemiş Milletler Güvenlik Konseyi üyelerine Suriye’de yaşanan gelişmelere ilişkin bir brifing veren BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ise, yaşanan çatışmaların önüne geçilmezse Suriye’deki krizi çok daha derinleştireceği uyarısında bulundu.
Yaşanan son çatışmaların, son dört yılı aşkın bir süredir büyük ölçüde stabil olan durumu kökten değiştirdiğini dile getiren Geir Pedersen, “Geniş bir bölge, BM Güvenlik Konseyi’nin terör listesinde yer alan Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) terör grubu ve Suriye Milli Ordusu gibi silahlı ‘muhalif’ gruplar da dahil olmak üzere devlet dışı aktörlerin kontrolüne geçti. Bu gruplar, aralarında Suriye’nin ikinci büyük şehri olan Halep’in de bulunduğu, yaklaşık 7 milyon kişinin yaşadığı bir bölgeyi fiilen kontrol etmeye başladı” dedi.
“Askeri çözüm yok, siyasi diyalog şart”
Suriye’deki tırmanan tansiyonun düşürülmesi çağrısında bulunan Geir Pedersen, “Tüm tarafları, uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uymaya, sivilleri ve sivil altyapıyı korumaya ve şiddetten kaçan Suriyeliler için güvenli geçiş sağlamaya davet ediyorum” dedi.
Çatışmaların kitlesel yerinden edilmelere ve ciddi sivil kayıplara yol açabileceği uyarısında bulunan Geir Pedersen, şu çağrıda bulundu:
“Suriyeli taraflar ve uluslararası düzeydeki kilit paydaşlar, çatışmaya bir çözüm bulmak için anlamlı ve somut müzakerelere ciddi şekilde dahil olmalı. Suriyeli ve uluslararası aktörler arasında acil ve ciddi bir siyasi taahhüt gerekiyor. Bu Suriye için hayati önemdedir.”
‘Suriye yıkımla karşı karşıya’
Suriye’deki taraflar ve uluslararası aktörlerle telefon görüşmeleri yaptığını ve özellikle Suriye hükümeti, Suriye ‘muhalefeti’, Türkiye, Rusya, İran, ABD ile Arap ve Avrupa aktörlerinden somut ve acil adımlar atmalarını ısrarla talep ettiğini belirten Geir Pedersen, önümüzdeki günlerde bir dizi üst düzey toplantı yapmak üzere bölgede olacağını söyledi.
“Bu çatışmanın askeri bir çözümü yok,” diyerek uyaran Geir Pedersen, devamla şunları kaydetti:
“Eğer bir gerilim azaltma ve ciddi bir siyasi sürece doğru hızlı bir ilerleme görmezsek, krizin daha da kötüleştiğine tanık olacağız. Suriye, daha fazla bölünme, kötüleşme ve yıkım tehlikesiyle karşı karşıya kalacak.”