Bangladeş’te kamu kurumlarındaki işe alımlarda belli kesimlere ayrıcalık tanıyan hükümet kararına tepki olarak başlayan protestoları bastıramayan Başbakan Şeyh Hasina’nın istifa ettiği ve ülkeyi terk ederek Hindistan’a gittiği açıklandı. Protestolar bugün başbakanlık konutu önünde yoğunlaşmıştı.
Güney Asya ülkesi Bangladeş’te “Bağımsızlık Savaşı”na katılanların ailelerine kamuda yüzde 30 kontenjan ayrılması kararıyla başlayan protestolar istifa getirdi. Üniversitelerde başlayan ve Yüksek Mahkeme ilgili kararı iptal etmesine rağmen devam eden protestolar, hükümet karşıtı bir harekete dönüştü.
Bangladeş’te kamuda işe giriş pozisyonlarının yüzde 56’sı belirli demografik gruplar ve sınıflar için ayrılırken bunun yüzde 30’u, 1971’deki Bağımsızlık Savaşı’na katılanların ailelerini kapsıyordu. Protestolar nedeniyle bu kontenjanlar 2018’de kaldırılmıştı. Hükümet geçtiğimiz ay bu kararı yeniden uygulamaya koydu.
Dakka üniversitesinde başladı
Protestolar kamuda kontenjan kararının Başbakan Şeyh Hasina liderliğindeki Avami Birliği Partisinin destekçilerine fayda sağladığını savunan bir grup Dakka Üniversitesi öğrencisinin 15 Temmuz’da eylem yapmasıyla başladı. Öğrencilere yönelik polis şiddeti protestoların yayılmasını beraberinde getirdi.
Son üç haftada 200’den fazla kişinin protestolara yönelik devlet müdahalesi sırasında öldürülmesi ve 10 bine yakın kişinin gözaltına alınması da hareketi durduramadı. Şeyh Hasina hükümeti ayrıca sokağa çıkma yasakları, sosyal medya sansürü ve üniversiteleri kapatma gibi baskı yöntemleri de kullandı. Ancak etkili protestolar devam etti.
Başbakan Hasina, 23 Temmuz’da protestolarda yaşanan şiddet olaylarına ana muhalefetteki Bangladeş Milliyetçi Partisi (BNP) ile Bangladeş Cemaat-i İslami Partisinin neden olduğunu söylüyordu.
Sendika lideri: Kaçması utanç verici
Sommilito Konfeksiyon İşçileri Federasyonu Başkanı Nazma Akter, Başbakan Hasina’nın ülkesinden kaçmasının “utanç verici” olduğunu söyledi. El Cezire’ye konuşan Akter, “Ülkemizi öldürdü, ekonomimizi öldürdü ve insanlarımızı öldürdü. O ülkeyi sevmiyor, avantaj sağladı ve gücünü kötüye kullandı ve bu çok talihsiz bir durum” ifadelerini kullandı.
Geçici hükümet kurulacak
Bangladeş ordusu, Başbakan Şeyh Hasina Vecid’in resmi konutundan ayrılmasının ardından ülkede geçiş hükümeti kurulacağını açıkladı.
Bangladeş ordu komutanı General Waker-Uz-Zaman, Başbakan Şeyh Hasina Vecid’in resmi konutundan ayrılmasının ardından basına açıklama yaptı.
Yerel basına göre, ülkede geçiş hükümeti kurulacağını duyuran Waker-Uz-Zaman, gösterilerin ve şiddet olaylarının durulması halinde “sıkıyönetime gerek kalmayacağını” belirtti.
Waker-Uz-Zaman, ülkedeki şiddet olaylarında göstericilerin hayatını kaybetmesine ilişkin soruşturma yapmayı taahhüt ederek, “Tüm siyasi partilerle verimli bir görüşme gerçekleştirdikten sonra geçiş hükümeti kurmaya karar verdik. Durumu çözüme kavuşturmak için şimdi Bangladeş Cumhurbaşkanı Muhammed Şahabuddin ile görüşeceğiz.” diye konuştu.
General Waker-Uz-Zaman ayrıca Dakka Üniversitesi Hukuk Bölümünden Profesör Asif Nazrul’u, öğrencilerden protestolara son vermesini talep eden bir açıklama yayımlamaya çağırdı.
99 kişi ölmüştü
Ülkenin birçok bölgesinde hükümet karşıtı protesto gösterileri yükselirken, İçişleri Bakanlığı olayları kontrol altına alabilmek için ülkede ‘süresiz’ sokağa çıkma yasağı ve resmi tatil ilan etti, ancak başarılı olamadı.
Binlerce kişinin gerçekleştirdiği protestolarda polis ile göstericiler arasında çıkan çatışmada can kaybı 99’a yükselmişti.
Ülkedeki “kamuda konyenjan kararı” protestoları
Bangladeş’te, 1971’deki Bağımsızlık Savaşı’nda görev alan kişilerin çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararının ardından protestolar başlamıştı.
Bangladeş Başbakanı Şeyh Hasina Vecid liderliğindeki Avami Birliği Partisi ile bu partinin öğrenci kanadı Bangladeş Öğrenciler Birliğinin üyelerinin yanı sıra polisin üniversite kampüslerinde öğrencilere saldırıları ve müdahaleleri sonucu protestolar yoğunlaşmıştı.
Bangladeş Yüksek Mahkemesi, 21 Temmuz’da Bağımsızlık Savaşı’na katılanların ailelerine ayrılacak kontenjanı yüzde 30’dan yüzde 5’e çekmiş, toplam kontenjanın yüzde 2’sinin etnik azınlık ve engelli bireylere, yüzde 93’ünün ise liyakate dayalı şekilde tahsis edilmesine karar vermişti.
Bangladeş İçişleri Bakanı Asaduzzaman Khan Kamal, söz konusu protestolarda 147 kişinin yaşamını yitirdiğini belirtirken, basında yer alan haberlerde ölü sayısının 200’ü aştığı kaydedilmişti.