Bolivya’daki darbe girişimi, şu anda dünyanın en çok rağbet gören doğal kaynaklarından biri olan stratejik lityum medine konusunu yeniden gündeme getirdi. Arjantin, Şili ve Bolivya arasındaki sınır, dünyanın en büyük lityum rezervi olan ve “lityum üçgeni” olarak adlandırılan bölgeyi oluşturuyor.
Milyarder Elon Musk’ın gözü bu bölgede, çünkü bu maden elektrikli arabaları için önemli bir madde, bu da Arjantin’nin aşırı sağcı yeni başkanı Javier Milei’ninki gibi kapitalizme dost ve lityumdan faydalanmaya meyilli bir hükümeti desteklemesini açıklıyor.
Sadece Bolivya’da 23 milyon ton rezerv
Sadece Bolivya topraklarında yaklaşık 23 milyon ton lityum rezervi olduğu tahmin ediliyor. Birkaç hafta önce Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce, Rusya ile ortaklaşa lityum pillerinden faydalanma olasılığını gündeme getirdi. Bu haber ABD’nin de dikkatinden kaçmadı.
ABD Silahlı Kuvvetleri Güney Komutanlığı Başkanı General Laura Richardson, internette dolaşan bir videoda bunu açıkça ifade etti. Lityum rezervlerinin yüzde 60’ının Güney Amerika üçgeninde olduğu gerçeğinin altını çizdi. Ayrıca Guyana ve Venezuela’nın petrol, altın, bakır ve Amazon’da yoğunlaşan tatlı su rezervlerinin yüzde 31’ine dikkat çekti.
Videoda “Bu bölge önemli” dedi ve “Tehlikede olan çok şey var ve yapmamız gereken çok şey var” diye ekledi. Güney bölgesinin “ABD’nin ulusal güvenliği için büyük önem taşıdığını ve ABD’nin oyununu hızlandırması gerektiğini” de sözlerine ekledi.
Daha 2019 yılında, kendisini deviren darbenin ardından eski Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales, darbenin nedenlerinden biri olarak ABD’nin başta lityum olmak üzere doğal kaynaklara olan ilgisini göstermişti. ABD’nin Bolivya topraklarında yerel lityum üretimine izin vermek istemediğini savunuyordu.
2021 yılında Meksika’ya yaptığı bir ziyaret sırasında mevcut Başkan Luis Arce, seçim kampanyası sırasında muhalefetin, kazanması halinde Tesla’nın Bolivya’da lityum işletmesi kurmasına ilgi gösterdiğini belirtti. Arce, ayrıca birkaç hafta sonra üst düzey bir Tesla yöneticisinin “gerektiğinde darbe yapabileceklerini” söylediğini de hatırlattı. Arce, 2019 darbesinin amacının “Bolivya lityumunun kontrolü” olduğunu tahmin ediyor.
Dün birkaç saat içinde yaşananların altında yatan neden de bu ilgi olabilir.
Eski komutan gözaltına alındı
Luis Arce hükümetine yönelik darbe girişimine kalkışan eski komutan Jose Zuniga, başsavcılığın talebi üzerine gözaltına alındı. Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (CELAC) Dönem Başkanı ve Honduras Devlet Başkanı Xiomara Castro, üye ülkeleri “acil toplantı”ya çağırdı.