Dersim Tertelesi’nin yıldönümüne ilişkin açıklama yapan İnsan Hakları Derneği (İHD), devletin Dersim ile yüzleşmesi gerektiğini belirtti.
İnsan Hakları Derneği (İHD), Dersim Tertelesi’nin 84. yılı dolayısıyla “Dersim’le yüzleşmek” başlıklı açıklama yayınladı.
İHD, “2884 sayılı ve 25.12.1935 tarihli Tunceli Kanunu çerçevesinde 4 Mayıs 1937 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile Dersim’e yönelik askeri operasyonlar başlatılmış ve bu operasyonlar sırasında on binlerce Kürt/Alevi katledilmişti. Askeri operasyonlar 1938 yılı boyunca devam etmiş ve katliam ile birlikte zorunlu göç (sürgün) ile Dersim coğrafyası büyük oranda insansızlaştırılmıştır” dedi.
İnsan hakları savunucuları olarak Dersim’de 1937-38’de yapılan bu katliamların TCK 76. Madde de tanımlandığı gibi soykırım olarak nitelendirdiklerini belirten İHD, “Dersim halkı yapılanları ‘tertele’ olarak nitelendirmeye devam etmektedir” diye kaydetti.
“Geçmişle yüzleşilmeli, hakikat ortaya çıkarılmalı”
Açıklamada, “İHD, Dersim’de 1937-1938’de yapılanları soykırım olarak nitelendirmekle birlikte bu tarihsel trajedinin insan hakları hukuku bakımından geçmişle yüzleşme konusu olduğunu ve ancak bu çerçevede ele alınabileceğini savunmaktadır. Geçmişle yüzleşmenin yaşanabilmesi ve tüm hakikatin ortaya çıkarılabilmesi için güçlü bir siyasi iradenin varlığı gerekmektedir” diye belirtildi.
2011 yılında Başbakan Erdoğan’ın AKP İl Başkanları toplantısında ‘Dersim’de yaşananlar için katliam’ ifadesini kullanması ve devlet adına özür dilemiş olmasını önemli bir başlangıç olarak değerlendiren İHD, “Devletin Dersim’le yüzleşmesi için öncelikle TBMM bünyesinde ‘Dersim İçin Hakikat Komisyonu’ kurulmasını, komisyon çalışmaları tamamlandıktan sonra komisyonun önerileri doğrultusunda gerekli yasal düzenlemelerin yapılarak soykırımın tanınması, özür dilenmesi ve onarıcı adalet çözümleri üzerinde durulması gerekmektedir” denildi.
İHD taleplerini ise şöyle sıradı:
* Dersim adının iade edilmesini,
* Dersim katliamında idam edilen Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yerlerinin açıklanmasını,
* Yapılan askeri operasyonlar sonucu katledilmeyip sağ olarak yakalanan kız çocuklarının akıbetinin
açıklanarak aileleri ile buluşturulmasının sağlanmasını,
* Dersim’in insansızlaştırılma politikasından vazgeçilerek halen yapımı süren HES ve diğer barajların iptal edilerek doğal ve kültürel tahribata son verilmesini,
* Dersim’deki doğal ve kültürel inanç merkezlerinin muhafaza altına alınarak Dersim halkının yerel temsilcilerine (Dersim Belediyesi gibi) devrinin sağlanmasını talep ediyoruz.