1 Şubat 1968’de Lem infaz edildi… ABD emperyalistlerinin önce işbirlikçi Güney’e askeri destek verip sonra işgal ettiği Vietnam’da süren savaşta 6 milyondan fazla insan öldü. Güney Vietnam’lı işbirlikçi general Nguyen’in Vietkong gerillası Lem’i infaz görüntüsü ABD vahşetinin çarpıcı bir göstergesiydi.
“Tüfeği olanlar tüfekleri, kılıçları olanlar kılıçları, kılıçları olmayanlar küçük çapa ya da sopalarıyla savaştı. Her mezra ve cadde birer kale, her insan bir savaşçı, her parti hücresi bir kurmay heyeti gibiydi. Zafer, çok büyük bedellerle, 13 milyon şehit, binlerce kayıp, yüzbinlerce yaralı ve sakatla (83 bin sakat, 8 bin felç, 30 bin kör, 10 bin sağır) kazanıldı.”
Ho Chi Minh
Japon emperyalistleri II. Dünya Savaşı’nda işgal ettikleri Çinhindi’nden emperyalist paylaşım savaşını kaybedeceklerini anlayıp çekilirken bölgesel mezhepçiliği ve milliyetçiliği kışkırtarak Çinhindi’ni Vietnam, Laos ve Kamboçya adları altında üç ayrı devlet olarak bölerek bütününün başına Vietnam İmparatoru Bao Dai’yı getirdiler.
Fransız emperyalistleri kovuluyor
Japonların çekilmesinin ardından Fransa geçmişten beri zaten kendi nüfus alanında olan Vietnam’ı ABD’nin askeri desteğiyle egemenliği altına almaya çalışsa da, Ho Chi Minh’in önderliğindeki komünistler ülkelerini özgürleştirmek için mücadele ediyordu. Vietnam komünistlerinin Fransa’ya karşı yürüttükleri savaşı kazanmalarının ardından, Fransa’nın Vietnam’dan çekilmesi esnasında devreye giren ABD emperyalistleri, Birleşmiş Milletler’i de manipüle ederek 17. Paralel ekseninde Vietnam’ı Kuzey ve Güney olarak ikiye bölme becerisini gösterdiler. Böylelikle Ho Chi Minh’in önderliğinde Kuzey Vietnam Halk Cumhuriyeti ile ABD işbirlikçisi İmparator Bao Dai’nin başında bulunduğu Güney Vietnam olarak iki ayrı devlet oluştu.
İmparatora karşı Diem darbesi
1955 yılında Ngo Dinh Diem, İmparator Dai’nin Kuzeyli komünistlere karşı yeterli kararlılığı göstermediği gerekçesiyle referandum yoluyla bir darbe gerçekleştirerek Güney Vietnam’ın başına geçerek komünistlere karşı saldırıya girişti. İki yıl süren bu saldırıların ardından Ho Chi Minh’in önderliğindeki Kuzey Vietnam, işbirlikçi Güney iktidarını yıkmak için gerilla mücadelesine başladı.
ABD işbirlikçisi Diem’i kurşuna diziyor
Gerilla mücadelesinin gelişmesi ve Güney’de güçlenmesi üzerine Güney Vietnam’ı özgürleştirmek ve Kuzey’le birleşmek amacıyla Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi (Viet Kong) kuruldu.
Başarılı bir gerilla mücadelesi yürüten Vietkong’un Güney’i özgürleştireceğinin ortaya çıkması üzerine ABD askeri bir darbe ile Diem’i iktidardan indirip kurşuna dizdirerek yerine üç kişilik askeri cunta yönetiminin yönlendiricisi General Nguyen Cao Ky’ı geçirdi. 1967 yılında çıkarılan bir yasa ile cunta yönetiminin içinde yer alan Nguyen Van Thieu devlet başkanı seçildi. Savaşın sonuna kadar da Güney Vietnam’ın başkanı olarak kaldı.
ABD’nin askeri desteği başarı getirmiyor
ABD’nin askeri desteğiyle gerilla mücadelesini bastırmaya çalışan Güney Vietnam Ordusu’nun başarılı olamaması üzerine ABD Güney Vietnam’daki askeri personel sayısını arttırmaya başladı. 1962 yılında Vietnam’daki ABD askeri personel sayısı 9000’e ulaşmıştı. Yeni Amerikan silahlarıyla donatılmış ve Amerikalı danışmanlarla çalışan Güney Vietnam ordusu VietKong’a karşı saldırılar düzenlese de başarılı olamıyor gerillalar ABD’nin son derece modern silahlarıyla donanmış Güney’in işbirlikçi ordusu karşısında muazzam başarılar elde ediyorlardı.
ABD askerleri bir fiil savaşa girmek zorunda kalıyor
Gerilla savaşının gittikçe güçlenmesi karşısında ABD, Vietkong’un lojistik desteğini kesmek amacıyla Kuzey Vietnam’a karşı 1965 yılı başlarında hava saldırılarına başladı. Napalm silahlarının da kullanıldığı hava saldırılarında binlerce sivil Vietnam’lı öldürüldü. Gerillanın görünmez olmayı başarması nedeniyle hava saldırılarının başarısız olması nedeniyle Temmuz 1965’de ABD Vietnam’a 100.000 asker yollamak zorunda kaldı ve bu tarihe kadar arka planda işbirlikçi Güney Vietnam Ordusu’nu destekleyen ABD askerleri artık savaşın aktif bir parçası haline gelmeye başladılar. Şubat 1966’da durdurulamayan gerilla mücadelesi karşısında ABD kuvvetlerini 100 bin askerle daha takviye etmek zorunda kaldı.
Savaş karşıtı hareket yükseliyor
ABD emperyalistleri adım adım Vietnam bataklığına saplanırken, kamuoyuna yansıyan savaş görüntüleri ve her geçen gün artan asker ölümleri nedeniyle ABD’de de savaş karşıtı bir kamuoyu oluşmaya başladı. İlk büyük gösteri 1967 yılının Ekim ayında gerçekleşti.
35 bin gösterici Pentagon önünde savaşı protesto ettiler.
Asker sayısı 500 bini buluyor
Aralık 1967’ye gelindiğinde Vietnam’daki ABD askeri sayısı 500 bini bulmuş, ölen ABD askeri sayısı 15 bini geçerken yaralı sayısı 110 bine ulaşmıştı. ABD her geçen gün Vietnam bataklığına çekiliyor ve ne yapılırsa yapılsın Vietkong’un mücadelesi durdurulamıyordu. Vietnam’da bu gelişmeler yaşanırken Beyaz Saray ve Pentagon kısa zaman sonra ABD’nın savaştan başarıyla çıkacağı yalanını anlatmaya devam ediyordu. 1968 yılının başında General Westmoreland savaş için 200 bin ilave asker talep ediyordu. Vietnam ABD askerlerini yutan bir kara delik haline gelmişti artık.
Bir fotoğrafın hikayesi
1 Şubat 1968’de yaşanan bir olaydan dünya basınına yansıyan bir fotoğraf karesi, belki de ABD’nin Vietnam’da ne yaptığının en çarpıcı göstergelerinden biriydi. Vietnam’ın başkenti Saygon’da Vietkong gerillası Nguyễn Văn Lém’ın Güney Vietnam’lı işbirlikçi general Nguyen Ngoc Loan tarafından infaz edilmesini gösteren bir fotoğraf karesiydi bu. AP fotoğrafçısı Eddie Adams ve NBC televizyonu kameramanı Vo Suu bu ikonik sahneleri dünyaya duyurdu.
Adams bu tüm dünyaca bilinen fotoğrafı Associated Press için Vietnam Savaşı’nı izlemeye gittiği sırada çekti.
Vietkong saldırısının ikinci gününde, sokak çatışmaları sırasında Lém ele geçirilmiş ve Güney Vietnam Polis Şefi Tuğgeneral Nguyen Ngoc Loan’a teslim edilmişti.
Nguyễn Văn Lém Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi (Viet Cong) gerillasıydı.
AP fotoğrafçısı Adams’ın objektifinin önünde gerçekleşen bu olay, bütün dünyada savaş karşıtı çağrıların güçlenmesine yol açtı ve fotoğraf savaş karşıtları için ikonik bir anlam kazandı.
Fotoğraf Adams’a 1969 Pulitzer ödülünü kazandırdı.
İnfazdan kısa bir süre sonra bir çatışmada sakat kalan Şef Loan, savaşın Vietnam’lı devrimciler lehine sonuçlanmasının ardından Amerika’ya kaçarak ömrünün sonuna kadar bir pizza dükkanı işletti.
May Lai katliamı
Aynı yılın Mart ayında ABD askerleri May Lai köyünde 400’den fazla sivili vahşice katlettiler. Bu gelişme ABD’deki savaş karşıtı hareketin ivmesini de yükseltti. Pentagon’un yürüttüğü kara propaganda her geçen gün işe yaramaz hale geliyor savaş karşıtı hareket akıl almaz bir hızlı büyüyordu. 1969 yılının Kasım ayında Washington’da çeyrek milyon Amerikalı ABD’nin Vietnam’ı işgaline son vermesini talep ediyordu.
Kamboçya’nın işgali
Dünyada ve ABD’de savaş karşıtı hareket her geçen gün güçlenirken Vietkong gerillaları da zafer üzerine zafer kazanıyorlardı. 1970 yılına gelindiğinde Vietkong’un lojistik cephe gerisi olduğu gerekçesiyle ABD bu kez Kamboçya’yı işgal etti.
Zafer Vietkong’un oluyor
Kamboçya’nın işgali de gerilla savaşının başarılarını durdurmaya yetmedi. Birkaç yıl daha süren savaşın ardından nihayet 1973’de ABD emperyalizmi teslim bayrağını çekiyor, Vietnam komünistleri zafer marşları eşliğinde ABD emperyalistlerini ülkelerinden kovuyorlardı.
30 Nisan 1975’de Güney Vietnam da kurtarıldı. Muzaffer Vietkong gerillaları Güney’in başkenti Saygon sokaklarında ilerleyip ABD Büyükelçiliği’ne yaklaşırken, işbirlikçiler büyükelçiliğin bahçesinden kalkan ABD helikopterlerine kapağı atıp kaçabilmek için birbirlerini çiğniyordu.
20 yıldan fazla süren savaşta…
1 milyon Vietnamlı savaşçı hayatını kaybetti. 60 bin ABD askeri ile 350 bin işbirlikçi Güney Vietnam askeri öldü.
4 milyon sivil Vietnamlı öldürüldü, 5 milyon kişi yaralandı ve 12 milyon kişi mülteci olarak başka ülkelere sığındı.