Dünyayı iyileştiren Kübalı doktorlar ile röportaj. Kübalı doktor Cabrera Paumier “Bu tugayın parçası olmak istediğime karar verdim ve bu dünya için onurlu bir görev. İnanın kararım beni Kübalı olduğum için daha fazla gururlandıramazdı” diyor
Dr. José Armando Arronte Villamarín, 2004’te Kübalı bir sağlık tugayının başına geçmesi için Namibya’ya gönderildi. Kübalı sağlık çalışanları, güneybatı Afrika’ya ilk olarak 1975’te, o zaman Namibya’nın apartheid rejiminden kurtulması için Güneybatı Afrika Halk Örgütü’nün (SWAPO) Güney Afrika ordusuyla sürdürdüğü savaşa yardıma giden Kübalı askerlerle birlikte gelmişti. Gözlerinin içi gülen, dost canlısı bir adam olan Dr. Arronte Villamarín, bana sadece Namibya’da 2007’ye kadar süren işinden değil değil, şaşırtıcı şekilde ABD’deki çalışmalarından da ne denli keyif aldığını anlattı.
Şaşırmıştım. Kübalı sağlık çalışanlarının, 1959’daki Küba Devrimi’nden bu yana Küba hükümetini düşürmeye çabalayan ABD’de görev yaptığına dair en ufak fikrim yoktu. Dr. Arronte Villamarín 2005’te Küba’nın sağlık tugaylarının yıllık buluşması için Havana’daymış. O dönemde Katrina Kasırgası New Orleans’ın altını üstüne getiriyor, şehri tahrip edip Louisiana’nın güney bölgesinin tamamını ve Meksika Körfezi kıyısındaki diğer yerleri ciddi risk altında bırakıyordu. Küba, kuzeydeki komşusuna yardım etmek için sağlık ekiplerini göndermeyi teklif etmişti. Dönemin ABD Başkanı George W. Bush ise teklifi reddetmişti. Küba Devlet Başkanı Fidel Castro, Henry Reeve Uluslararası Sağlık Tugayı’nın kuruluşunu teşvik etmişti. Dr. Arronte Villamarín’in Namibya’daki sağlık ekibi de bu yeni tugayın parçası olmuştu.
Bush ABD’ye gelmemelerini söylediyse Dr. Arronte Villamarín oraya nasıl gidebildi? 2017’de, ABD Kongresi Siyahlar Grubu’nun inisiyatifiyle Dr. Arronte Villamarín de dahil olmak üzere Henry Reeve Tugayı’nın üyeleri yüksek bebek ölümü oranlarını çalışmak ve tedavi etmek için Şikago’ya geldi. 2018’de ABD’de beyaz annelerde görülen bebek ölüm oranı binde 6’yken siyah annelerde görülen bebek ölüm oranı binde 11,7’ydi. Küba’da 2019’da canlı doğumlarda bebek ölüm oranı binde 5,1’di. Dr. Arronte Villamarín bana gördüklerinin onu ne denli şaşırttığını anlattı. O ve meslektaşları ellerinden geleni yapmaya çalışmış ama Şikago’da yalnızca 5 aylığına kalabilmişler. Bu, fark yaratmaya yetecek bir süre değil.
ABD neredeyse yapayalnız
ABD hükümeti Küba’nın tıp alanındaki enternasyonalizmine saldırmayı mevcut küresel salgında da sürdürdü, programa karşı sağlık çalışanlarını kötüleyen uçuk iddialarda bulundu. ABD’de ders veren Birleşik Krallık’ın eski Küba büyükelçilerinden Paul Hare yakın dönemde Reuters’a, iş Küba politikasına geldiğinde ABD’nin “neredeyse yapayalnız” olduğunu söyledi. 1992’den bu yana her sene Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ABD’nin adaya dayattığı ambargoyu kaldırmak için oylama yapıyor. 2019’da 187 ülke ambargonun sona erdirilmesi gerektiğini söylerken ABD, en yakın iki müttefiki (Brezilya ve İsrail) dışında destek bulamamıştı; Büyükelçi Hare’in “neredeyse yapayalnız” ifadesi yetersiz kalıyor.
Barbados’taki Henry Reeve Tugayı’nın başındaki Dr. Daymarelis Ortega Rodríguez bana tugaydaki işinden “muzzam bir gurur” duyduğunu söylüyor. Konuşurken yüzü ışıldayan Dr. Ortega Rodríguez, en saçma ithamlardan birine, Küba hükümetinin doktorlarına “köle” gibi davrandığı iddiasına şöyle yanıt veriyor:
Bu tugayın parçası olmak için kendi irademle gönüllü oldum, bir köle veya sömürülen biri olarak değil. Yaşam, barış ve insanların esenliği için savaşıyorum.
Örneğin Haziran 2019’da ABD’li Senatör Marco Rubio Küba’nın tıp alanındaki enternasyonalizmini “modern kölelik” olarak nitelemişti. Senatörler Ted Cruz ve Rick Scott’la beraber Rubio, 2020’de Kübalı doktorlardan yardım alan ülkeleri hedef alacak Küba Rejiminin Kârını Kısma Yasası için teklifte bulunmuştu. Barbados Sağlık Bakanı Jeffrey Bostic, buna sert karşılık vermişti:
Barbados bağımsız bir ülke ve kararlarımızı büyük veya küçük her ülke gibi ülkemizin çıkarı için alıyoruz. Küba’dan hemşire desteği aldık… ve başka herhangi bir ülkenin baskısı altında kalmayacağız.
Sağlık için duyulan yükümlülük
Dr. Ortega Rodríguez, Barbados’ta bir kanepede, tugayının üyesi Hemşire Yandy Pérez’in yanında oturuyor. Bir telefonu birlikte kullanıyorlar, bana Barbados’taki işlerini ve daha öncesinde yaptıklarını anlatıyorlar. Dr. Ortega Rodríguez de, Hemşire Pérez de Kovid-19’a karşı mücadelenin içinde. Hemşire Pérez daha önce Vietnam’da bulunmuş, Dr. Ortega Rodríguez de Burkina Faso’nun Bobo-Dioulasso kentinde ve Antigua’da çalışmış. Hemşire Pérez, Vietnam ve Barbados’ta kişisel çıkarı için çalışmadığını söylüyor. Onlara, “Neden yıllarınızı Küba dışında geçiriyorsunuz?” diye sorduğumda Hemşire Pérez, “Bunu doğruluğuna inandığımız için yapıyoruz. Dayanışma için gönüllü olarak yapıyoruz” diyor.
Dr. Jany Cabrera Paumier 2012’den bu yana hekim, 2016’dan bu yana da dahiliyeci. Benimle, ilk enternasyonalist tıp görevini sürdürdüğü Belize’den konuşuyor. Dr. Cabrera Paumier’in Santigao de Cuba’da yaşayan 4 yaşında bir kızı var; kızının doğum gününe birkaç gün kaldığını söylerken sesi titriyor. Dr. Cabrera Paumier şunları söylüyor:
Bu tugayın parçası olmak istediğime karar verdim ve bu dünya için onurlu bir görev. İnanın kararım beni Kübalı olduğum için daha fazla gururlandıramazdı.
Henry Reeve Tugayı bu sene 15. yaşını kutluyor ama Küba’nın tıp alanındaki enternasyonalizminin geçmişi 1960’a dayanıyor. Geçen yıllarda Dr. Arronte Villamarín ve Dr. Cabrera Paumier gibi doktorlarla iletişimde bulundum, sağlığa ve sevgiye, insanın başarabileceklerine olan adanmışlıkları karşısında çok etkilendim. Öte yandan onların da insan olduğunu hatırlamak önemli, enternasyonalizmlerine sarılı hayatları olan insanlar.
Dr. Cabrera Paumier’in kızı annesiyle gurur duyuyor. Dr. Ortega Rodríguez’in Havana Devlet Opera ve Bale orkestrasında trombon çalan oğlu da öyle. Dr. Arronte Villamarín’in diş hekimi oğlu ve tıp fakültesindeki kızı da babalarının yolundan gidiyor. Ailelerinden uzakta olmak kolay değil ama bu sağlık çalışanlarının her biri yaptıklarının buna değdiğini düşünüyor. Dr. Cabrera Paumier, “Belize’ye insanların kendi ülkeleri için en iyisini yapmasına yardım etmeye geldim” diyor.
* Henry Reeve Tugayı, Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterildi
Independent Türkçe için çeviren: Şafak Küçüksezer