İç tüzük değişikliğinin birinci bölümündeki 9 madde ile ikinci bölümde yer alan 5 maddenin görüşülüp oylanmasıyla teklifin 14 maddesi kabul edildi.
18 maddeden oluşan iç tüzük değişikliği teklifinin 14 maddesi üzerine görüşmeler tamamlandı. Bu birleşimde teklifin ilk bölümdeki 9 madde ile ikinci bölümdeki 5 madde üzerine görüşmeler yapılıp oylamaya gidildi. Saat 01.00’de kadar devam eden görüşmelerde teklifin büyük bir bölümü kabul edildi.
İç tüzük tartışmaları
Meclis Genel Kurulu’nda iç tüzük değişikliği teklifi üzerine gruplar adına konuşmalar bölümünde konuşan HDP Mardin Milletvekili Erol Dora, teklifin alelacele getirilmesini eleştirerek, “Kendisiyle çelişen ifadelerle dolu bir metni hoyrat bir telaşla Meclise taşımak basit bir hukuka aykırılık sonucunu doğurmaz. Bu düzenlemeyle anayasal güvence altındaki kürsü dokunulmazlığı ve ifade hürriyeti ortadan kaldırıldığı gibi tüm milletvekilleri çoğunluğun sözcükleriyle kendilerini ifade etmeye zorlanmakta, farklı fikirler ve ifade biçimleri cezalandırılmaktadır” dedi.
‘Demokrasiyi ortadan kaldırmadır’
Değişiklik teklifinde uzlaşı sağlanmasının demokrasinin gereği olduğunun altını çizen Dora, “Grup önerileri, muhalefetin ülke gündemine ilişkin önemli gördüğü konuları Parlamentoda tartışmaya açarak kimi zaman sadece muhalefetin gündemi belirleyebildiği bir mekanizmadır. Teklifle bu mekanizma etkisizleştirilmektedir. Teklifin 14, 15 ve 16’ncı maddeleri Anayasa’ya çok net bir biçimde aykırı olmakla birlikte aynı zamanda Anayasa’nın 25, 26 ve 90’ıncı maddelerine de açık aykırılık teşkil etmektedir. Özellikle teklifin 15’inci maddesiyle tarihsel olaylarla ilgili tartışmalarda tekçiliği yani hatırlama, kavrama ve yorumlama biçiminde tekliği dayatmaktadır. Bir milletvekilinin konuşma hakkını kavrama, değerlendirme ve yorumlama biçimini, kullanacağı terminolojiyi bu şekilde
iktidarın ve çoğunluğun tasarrufuna bırakan bir düzenleme demokrasiyi apaçık ortadan kaldırmayı hedeflemektedir” diye konuştu.
‘Meclis devlet dairesi vekil devlet memuruna dönüştürülüyor’
Düzenlemeyle Meclis’in Meclis olma vasfının ortadan kalkacağının altını çizen Dora, “Meclis bir devlet dairesine, milletvekilleri de birer devlet memuruna dönüştürülmek istenmektedir. İfade özgürlüğünün geçerli olmadığı, muhalefet etmenin imkânsızlaştığı bir Meclis inşa edilmek istenmektedir” şeklinde konuştu.
CHP’li Gök’ten AKP’ye: Size dönecektir
CHP Grup Başkanvekili ve Ankara Milletvekili Levent Gök ise AKP sıralarını göstererek, böylesi önemli bir görüşmede sadece 13 AKP’linin Genel Kurul’da olmasını eleştirdi.
Teklifin bir dayatmayla getirildiğine vurgu yapan Gök, “Bu tüzük değişikliği bir bumerang gibi, bir gün bakarsınız, çok da uzun olmayan bir müddet sonra, iktidardan düştüğünüzde ‘Biz bunu niçin yaptık dersiniz. Bu hep öyle olmuştur. Bakın sizleri uyarıyorum, bunu yaşayacaksınız. Aslolan, Parlamentonun, Meclisin hakkını, hukukunu korumakken, iktidarda bulunanın ‘Hadi, iktidar bizde, biz bir an önce sesleri kısalım, yasaları geçirtelim.’ mantığı bir müddet sonra onların ayak bağı olmuştur, sizler için de olacaktır, bakın uyarıyorum sizleri” dedi.
‘Beğenmedikleri kelimeye ceza kesecekler’
Gök, değişikliğin birçok maddesinin Anayasa Mahkemesi’nden döneceğini ifade ederek, “Kınama cezası, geçici çıkarma cezası, bunların sınırlarının genişletilmesi, para cezası. Arkadaşlar, yasama sorumsuzluğu diye bir kavram var; yasama sorumsuzluğu. Ve Meclis yargı yetkisini nasıl kullanacak değerli arkadaşlarım? Yani Meclisteki çoğunluk yargı makamı olacak ve beğenmediği bir kelimeye, beğenmediği bir cümleye ceza kesecek. İşin bir boyutu bu ama ben bir başka boyutunu dikkatinize sunmak istiyorum: Acaba siz böyle yapmakla Mecliste her türlü konunun konuşulmasına olanak mı tanıyorsunuz değerli arkadaşlarım, bir kez daha düşünün? Öyle ya, iş parayla değil mi? Para benim değil mi? Parayı bastırırım, istediğimi söylerim” diye konuştu.
Birleşimde teklifin ilk bölümdeki 9 madde ile ikinci bölümdeki 5 madde üzerine görüşmeler yapılıp oylamaya gidildi. Saat 01.00’de kadar devam eden görüşmelerde teklifin büyük bir bölümü kabul edildi.
CHP'li vekillerden iç tüzük protestosu
CHP’li vekiller içtüzük değişikliğini protesto etmek için Meclis’i terk etmeme kararı aldı. CHP’li vekiller eylem yapacaklarını duyurdukları esnada HDP’li Filiz Kerestecioğlu da eylemin haklı olduğunu dile getirdi.
Genel kurulun kapanmasının ardından mikrofonlar kapandı, ışıklar söndürüldü. Ancak CHP’li milletvekilleri getirdikleri ses sistemiyle ve telefon ışıklarıyla bunun üstesinden geldi.
Kararın ardından Mecis Başkanvekili Ahmet Aydın, CHP’lileri eylemi bırakmak için ikna etmeye çalıştı. Ancak CHP’liler kararlı olduğu ifade etti.
Bunun üzerine AKP, HDP ve MHP’li milletvekilleri Genel Kurul salonunu terk etti. CHP’liler salonda kaldı. Salonun boşalmasının ardından CHP’liler beraberinde getirdiği ses sistemini kurdu. Buradan konuşma yapamaya devam ettiler. Eylem sürerken Meclis polisi de gazetecileri bulunduğu bölüme gelerek gazetecileri salondan çıkardı.
Düzenlemeler neler getiriyor?
Tasarı ve tekliflerin komisyonlara havalesine itiraz eden milletvekiline oturumun başında tanınan söz hakkı, teklifle, itirazın yazılı olarak Meclis Başkanlığına iletilmesi şeklinde değiştiriliyor. Anayasa değişiklikleri hariç, kanun tasarı ve tekliflerinin tümü açık oylamaya tabi işlerden değilse en az 20 milletvekilinin talebi halinde açık oyla, aksi takdirde bu oylamalar ile maddelerin oylamaları işaret oyuyla yapılacak. Değişiklik önergeleri aykırılık sırasına göre okunup işleme konulacak. Aynı mahiyetteki önergelerden en kısa olanı okunup, diğer önergelerin sadece imza sahipleri okunarak birlikte işleme alınacak.
Beşten fazla imzalı önergelerde ilk beş imza okunup, önerge tutanağa eklenecek. Teklifle, TBMM Genel Kurulunda, genel görüşme ve Meclis araştırması önergelerinin özetlerinin okunması kaldırılıyor. Anayasa, kanunlar ve İçtüzük gereğince işaret oyuna yahut gizli oya başvurulması zorunlu olmayan hallerde açık oylama yapılması en az 20 milletvekilinin yazılı istemine bağlı olacak. Bu husustaki önergelerin, oylamaya geçilmeden önce Başkanlığa verilmiş olması gerekli olacak. Başkan, oylamaya geçmeden önce, açık oy istemi olduğunu bildirecek ve önerge sahiplerinden en az 20’sinin Genel Kurul salonunda bulunup bulunmadığını tespit edecek. Oylamaya ilk olarak açık oy isteminde bulunan üyelerden başlanacak. Önerge sahiplerinden en az 20’si Genel Kurul salonunda bulunmaz veya noksan imza herhangi bir milletvekili tarafından kabul edilmez veya oylamaya katılmazlarsa, açık oylama istemi düşecek. Açık oylama önergesinde imzası bulunanlardan en az 20 milletvekilinden herhangi birinin oyunu kutuya atmadığı tasnif sonunda anlaşılırsa, yapılan oylama, işaret oyu niteliğinde işlem görecek.
Tartışmalı maddeler sona kaldı
Teklifin tartışmalı olan maddelerindeki görüşmeler ise sona kaldı. Milletvekillerinin kullandıkları ifadelerden dolayı ceza yaptırımı ile karşı karşıya kalacağı düzenlemelerin yer aldığı 15, 16, 17 ve 18’inci maddelerinin görüşülmesi ise bir sonraki birleşime bırakıldı.
Görüşülecek maddeler arasında “Kürt illeri”, “soykırım”, “katliam” gibi ifadelerden dolayı para cezası uygulaması öngören düzenlemede yer alıyor.
Saat 14.00’te açılacak olan birleşimde ilk olarak gündem dışı konular ele alınacak. Ardından HDP’li milletvekilleri Tuğba Hezer Öztürk ve Faysal Sarıyıldız’ın “devamsızlık” gerekçesiyle milletvekilliklerinin düşürülmesine dair raporların oylanmasının ardından teklifin kalan maddeleri üzerinde görüşmelere devam edilecek.
Evrensel