Bugün, 15 Haziran 1915’te İstanbul Beyazıt Meydanı’nda idam edilen Sosyal Demokrat Hınçak Partisi (SDHP) üyesi 20 Ermeni sosyalistin infaz edilişlerinin 109. yıldönümü.
Madteos Sarkisyan (Paramaz) ve 19 yoldaşının idam edilmesine dair, Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi (SYKP) Merkezi Yürütme Kurulu (MYK) açıklama yayımladı. Açıklamada 109 yıl önce bugün darağacında can veren Paramaz ve 19 yoldaşı saygıyla anıyoruz. Onların mücadelesi bizim mücadelemizdir!” denildi.
Açıklamanın tamamı şu şekilde:
“Bundan 109 yıl önce 15 Haziran’da, bu toprakların yaşadığı en felaket yılda 1915’te Beyazıt Meydanı’nda 20 devrimci sosyalist idam edildi. Suçları Osmanlı halklarının özgürlüğü ve eşitliğini istemekti; suçları sosyalist bir ülkede yaşamak istemeleriydi. İstemekle kalmadılar, canları pahasına mücadele ettiler. Paramaz ve 19 yoldaşı, 109 yıl önce bugün öldürüldüler.
20’lerin örgütü, bu ülkenin ilk Marksist devrimci partisi Devrimci Hınçak Partisi 1887’de kuruldu. 1896’da Sosyal Demokrat Hinçak Partisi (SDHP) adını aldı. Avetis Nazarbekyan, Gabriel Kafyan, Mariam Vardanyan ve yoldaşlarının kurduğu partinin programı şu sözcüklerle başlıyordu: “İnsanî ve sosyalist ilkelere dayalı ve büyük çoğunluğun tam ve gerçek özgürlüğü ile yeni bir toplum inşa edilebilir.”
1915’e kadar Sasun’da, Zeytun’da, Van’da, İstanbul’da, Şebinkarahisar’da, Meclis-i Mebusan’da ve daha nice yerde egemenlere karşı mücadele ettiler. Van’da ilk kez tutuklandığında, 1897’de Matdeos Sarkisyan (Paramaz) savunmasında şunları dile getiriyordu: “Bizim talebimiz Ermeni’nin, Kürt’ün, Türk’ün, Arap’ın, Laz’ın, Çerkez’in, Süryani’nin, Ezidi’nin ve Mitrib’ın kendi irade ve oyuyla kendi yöneticilerini seçmeleridir. Biz bu geleceği Ermenistan’ın bütün sakinleri için, bütün Osmanlı halkları için talep ediyoruz.”
20. Yüzyılın ilk on yılında yükselen sosyalizm ve işçi mücadelelerini sürükle- yen Bulgar’ıyla Rum’uyla Yahudi’siyle Müslüman’ıyla tüm devrimciler gelecek güzel günlerin ilk habercileri oldular. Selanik Sosyalist İşçi Federasyonu, Bulgar devrimcilerin İşçi Kıvılcımı çevresi, İstanbullu Rumların Ergatis çevresi, İştirakçi Hilmi ve yoldaşlarının Osmanlı Sosyalist Fırkası ve SDHP militanları; bugünkü tüm enternasyonal sosyalistlerin ve tabii ki SYKP’nin dayandığı asıl kökendir.
109 yıl önce bugün darağacında can veren Paramaz (Matdeos Sarkisyan), Aram Açıkbaşyan, Doktor Benne (Bedros Torosyan), Keğam Vanigyan, Murad Zakaryan, Yervant Topuzyan, Ruben Garabetyan, Armenag Hampartsumyan, Simbat Kılıçyan, Hagop Basmacıyan, Minas Keşişyan, Migirdiç Yeretsyan, Hrant Yegavyan, Yeremya Manukyan, Karekin Boğosyan, Karnig Boyacıyan, Boğos Boğosyan, Tovmas Tovmasyan, Abraham Muradyan, Hovhannes Der-Gazaryan’ı saygıyla anıyoruz.
Onların mücadelesi bizim mücadelemizdir!
Yaşasın devrim ve sosyalizm!”