CHP’li Bingöl’ün hazırladığı rapora göre, AKP’li yıllarda işçi sayısı 3 kat artarken sendikalaşma oranı yüzde 58’den yüzde 12,7’ye düştü. Yandaş sendikalar isehızla büyüdü.
CHP Parti Meclisi Üyesi ve Ankara Milletvekili Tekin Bingöl’ün hazırladığı rapora göre, AKP’nin iktidara dönem sendikalaşma oranı yüzde 57,98 iken, son 16 yılda işçi sayısı 3 kat arttı ve sendikalaşma oranı yüzde 12,76’ya düştü. Üstelik sendikalı işçilerin önemli bir bölümü toplu sözleşme hakkından mahrum bulunuyor.
Türkiye’nin sendikalaşma oranı açısından 12 Eylül sonrası dönemden bile daha kötü durumda olduğunu belirten Bingöl, “AKP’nin iktidarıyla geçen 2000’li yıllar, gerek sendikalaşma oranlarının düşmesi gerekse ‘yandaş sendikacılık’ ile sendikal hareketin özünden ve tarihi sürecinden kopuşunu temsil etmektedir” diyor.
Raporda, Bakanlığın sendikalaşma istatistikleriyle Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) verilerinin birbirini tutmadığı da belirtiliyor. Buna göre, Bakanlığın yüzde 12,76 olarak hesapladığı sendikalaşma oranı, OECD’ye göre yüzde 4,5’lere kadar düşüyor. Bu oran, OECD ülkeleri arasında Türkiye’yi sonuncu yapıyor. Sendikalaşma oranında Avrupa Birliği ülkeleri ortalaması yüzde 23, OECD ülkeleri ortalaması ise yüzde 17.
Grev yasakları ve özelleştirme
Raporda, sendikalaşma oranlarının hızla düşmesinin nedenlerine de yer veriliyor:
► İşkolu barajı: Türkiye’de 163 sendikadan sadece 55’i yüzde 1 barajının üzerinde ve toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahip.
► Grev yasakları: Özellikle AKP döneminde yaşanan ve OHAL ile artan grev yasakları, işçilerin hak arama yollarını tıkıyor. 16 yıllık AKP iktidarında toplam 15 grev yasaklandı. Bu 15 grevden 7’si OHAL döneminde yasaklandı.
► Patronların yıldırma faaliyetleri: Sadece iktidar değil, patronlar da sendikalaşmayı engelleyici faaliyetler yürütüyor. Sendikaya üye olan işçileri işten çıkarmak ve yeni işçi alarak sendikanın yetkisini düşürmek, sendikalaşmayı önlemek için işçilerin arasına muhbir yerleştirmek, akrabalık ve hemşerilik gibi ilişkileri kullanarak işçileri baskı altında tutmak, işçiler arasındaki siyasi görüş, inanç, etnik köken ve benzeri ayrımları kışkırtarak işçileri birbirine düşürmek, işçileri üye olduğu sendikadan istifa ettirip patron güdümlü sendikaya üye olmaya zorlamak bu faaliyetlerden bazıları.
► Özelleştirmeler: Özelleştirmeler ile işçiler işlerini kaybediyor, sendikal örgütlülük azalıyor ve sendikalar toplu pazarlık gücünü yitiriyor. Son 17 yılda 11 liman, 90 elektrik santralı, 41 işletme, 11 otel, sosyal tesis, 37 maden sahası özelleştirildi.
Yandaş sendikalar hızla büyüyor
CHP Milletvekili Tekin Bingöl’ün hazırladığı raporda, iktidara yakın sendikaların üye sayılarında yaşanan ‘mucize’ artışlara da dikkat çekiliyor. Buna göre, yandaş sendikaların üye sayılarında son 15 yılda yaklaşık 10 kat artış görülüyor.