Girişim’in açıklamasında Anayasa değişikliği ve yeni bir Anayasa konusunun gündeme getirilmesi olumlu bulunurken, bu çalışmalar için gerekli görülen önkoşullar sıralandı.
"Önce Demokrasi" Girişimi "Anayasa uzlaşması için uyarı ve çağrılar" başlıklı bir açıklama yayımladı. Girişim'in açıklamasında Anayasa değişikliği ve yeni bir Anayasa konusunun gündeme getirilmesi olumlu bulunurken, bu çalışmalar için gerekli görülen önkoşullar sıralandı.
"Önce Demokrasi" Girişimi'nin açıklaması şöyle:
Anayasa uzlaşması için uyarı ve çağrılar
Anayasa değişikliği için partiler arası uzlaşma ve yeni anayasa için Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun yeniden masaya oturması yönündeki açıklamalar, olumlu adımlardır.
Anayasa çalışmalarını; bilgi, yol ve hedef kirliliğinin aşılarak, “doğru bilgi, demokratik yöntem, hukuk devleti ve haklar toplumu" hedefi üzerine yoğunlaştıran “Önce Demokrasi” Girişimi, aşağıdaki önkoşullara dikkat çekmeyi görev bilir:
- TARTIŞMA ORTAMI SAĞLANMALIDIR: Türkiye toplumunun bugünü ve geleceği için yaşamsal olan Anayasa değişikliği veya yapımı, özgür tartışma ortamında mümkündür. Bunun için medya çoğulculuğu esastır. Bugünkü ortam, çoğulculuktan uzaktır.
- ANAYASAYA SAYGI GÖSTERİLMELİDİR: Anayasa çalışması önemlidir; ama yürürlükteki Anayasa’ya saygı yaşamsaldır. Bu nedenle, değişiklik ve/ya yenileme konusunda atılacak adımın önkoşulu, Anayasa’ya saygı olmalıdır.
- GERİYE GİDİŞ SÖZKONUSU OLAMAZ: Değişiklik ve/ya yenileme, yürürlükteki Anayasa’dan ileri düzenlemeler öngörmesi ölçüsünde meşrudur. Bu nedenle, mesela, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkını daha da kısıtlayan veya ölüm cezası öngören bir değişiklik kabul edilemez.
- OLAĞANÜSTÜ DÖNEM, ANCAK HUKUK YOLUYLA AŞILABİLİR: 15 Temmuz gecesi tanık olunan korkunç darbe girişiminde, Devlet yönetiminde hukuktan, laiklikten, demokrasiden, liyakat ilkesinden ve yurttaşların hak ve özgürlüklerini kullanacağı bir siyasal iklimden uzaklaşılmış olmasının payı belirleyicidir. Türkiye toplumunun sürüklendiği derin krizden çıkış, hukukun uygulanması, liyakat ilkesinin ve demokrasinin asgari standartlarının geçerli kılınması ve anayasasızlaştırma siyasetine son verilmesi ölçüsünde mümkündür. Bu gerekçeler ile OHAL kaldırılmalı; olağanlaşma için Anayasa’ya saygı yeterlidir.
- YÖNTEM, DEMOKRATİK VE KATILIMCI OLMALIDIR: Anayasa çalışmaları saydam bir biçimde yürütülmeli; buna bütün siyasal partiler kadar, bugüne kadar yoğun anayasa emeği harcayan sivil toplum örgütlerinin de katılım yolu açılmalıdır.
- HEDEF, HUKUK DEVLETİ VE HAKLAR TOPLUMU OLMALIDIR: Anayasa çalışmaları, “kırmızı çizgiler” şeklinde belirlenen önkoşullarla değil, hukuk devleti ve haklar toplumu ereğinde yürütülür. Böyle bir hedef, anayasa çalışmaları eşliğinde “toplumsal barış” yolunda ilerlemeye de katkı sağlar.
Kamuoyuna saygı ile duyurulur, 28 Temmuz 2016