Azerbeycan’da 24 yaşındaki gazeteci ve LGBTİ+ hakları aktivisti Avaz Hafızlı 22 Şubat’ta kuzeni Amrulla Gulaliyev tarafından katledildi.
Ambulans ve polis cesede dokunmayı reddettiği için olay yerine gelen arkadaşları ve gazeteciler tarafından morga götürüldü.
Morg işlemleri sonrasında cenazeyi ailesinin kabul etmemesi üzerine arkadaşları tarafından teslim alındı.
Başsavcılık ve bakanlıktan yapılan ortak açıklamada, soruşturma başlatıldığı söylendi.
Ancak Azerbaycan’daki aktivistler bundan pek bir şey çıkmamasından korkuyor. Sivil toplum aktivisti Gulnara Mehdiyeva, Facebook sayfasından yaptığı açıklamada, “LGBTQ halkının Azerbaycan hukuku için hiçbir önemi yok. İnsan olarak kabul edilmiyorlar ve ne savcılık, ne Devlet Güvenlik Teşkilatı ne de başka bir kurum toplu katliamları önlemek için parmağını kıpırdatmak istemiyor. Azerbaycan hükümeti, her düzeyde LGBTQ kişilerin öldürülmesini meşrulaştırmaktan doğrudan suçludur” diye konuştu.
Şahsi mesele değil, siyasi!
Ölümü, sosyal medya platformlarında tepkilere yol açtı. Azerbaycan’dan feminist örgüt FemKulis olayın bir nefret cinayeti olduğunu belirtti.
Hafızlı’nın öldürülmesinin siyasi olduğunu vurgulayan, Feminist Peace Collective, katliamı şahsi bir meseleymiş gibi gösteren iktidarın güç ve kontrolüne karşı siyasi dayanışmanın yegane çıkış yolu olduğunu söyledi.
Hafızlı, nefret söylemleriyle intihara sürüklenmişti
Popüler blog yazarı Sevinj Hüseynova, bu yılın Temmuz ayından itibaren düzenli olarak Instagram hesabında ülkedeki LGBTİQ+ları hedef alan canlı yayınlar ve gönderiler paylaşıyor. Yerel yasaları görmezden geldiğini belirten transfobik ve homofobik Hüseynova, toplumu şiddet ve cinayet işlemeye çağırarak ölüm tehditlerinde bulunuyor.
Hafızlı, ülkedeki queer vatandaşlara karşı açıkça şiddet ve ülkeden uzaklaştırma çağrısında bulunan Hüseynova’nın, yaşamlarının tehdit ettiğini vurgulayarak Başsavcılığa defalarca şikayette bulunmuştu. Geçtiğimiz eylül ayında ise, yaptığı şikayetlerin araştırılmayarak hükümetin hareketsiz kalmasını protesto etmek için kendisini Başsavcılığın önündeki demir parmaklıklara zincirlemişti.
Transfobik ve homofobik blog yazarı Sevinj Hüseynova’nın kendisine yönelttiği açık tehditler üzerine Hafızlı, intihara teşebbüs etmişti.
Hüseynova’nın kendisini hedef almasından bu yana hayatının zorlaştığını açıklayan Hafızlı bir röportajda ailesinin kendisini reddettiğini belirtmişti.
Ayrıca hiçbir LGBTİQ+nın evinde kalmasını istemediğini söyleyen ev sahibinin kendisini evden çıkardığını açıklamıştı.
Azerbaycan’da nefret saldırılarının yükselişi
LGBTİQ+ hak ve özgürlüklerini savunan uluslararası bir sivil toplum kuruluşu olan ILGA Europe‘a göre Azerbaycan, Gökkuşağı Endeksi’nde 49 ülke arasında son sırada yer alıyor.
Son yıllarda, Azerbaycan hükümeti LGBTİQ+ topluluğuna yönelik baskıları yoğunlaştırdı. Polis tarafından eşcinsel veya transseksüel oldukları için yüzlerce kişi gözaltına alındı . Gözaltına alınanlara işkence ve şantaj yapıldığını bildirdi. Kendini LGBTİQ+ olarak tanımlayanların intiharları arttı.
2018’de İsrail gazetesi Haaretz , Azerbaycan hükümetinin Facebook aracılığıyla vatandaşların cinsel yönelimini belirlemek için İsrail’in Verint Systems gözetim ekipmanını ve yazılımını kullandığını bildirdi.
Mart 2021’de Minority Magazine, Azerbaycan’daki LGBTİQ+ kişileri hedef almak için Telegram aracılığıyla harekete geçen ve kendisine “Pure Blood” adını veren yeni bir hareketin haberini yaptı.
LGBTİ+lar polise başvurmuyor
Ayrımcılık ve şiddetle karşı karşıya kalan pek çok kişi için polis veya herhangi bir resmi yargı kanalı aracılığıyla çok az başvuru var. Örneğin geçen yılın kasım ayında başkent Bakü’de bir trans kadın ve partneri sokakta saldırıya uğradı. Polisin queer vatandaşlarla ilgili kötü sicilini bilen Azerbaycanlılar, hak ve mahremiyet ihlallerinden korkarak resmi bir şikayette bulunmamaya karar verdi.
Medya görmezden geliyor
OC Media’nın basında çıkan haberleri analiz ederek ülkedeki homofobik nefret söyleminin boyutuna odaklanan araştırmasına göre, Azerbaycan’daki LGBTİQ+ karşıtı söylem politikacılar, ünlüler ve kamuya mal olmuş kişiler arasında çok yaygın .
Blogger Sevinj Hüseynova, LGBTQ+ topluluğuna karşı şiddet çağrısı yapan tek kişi değil. Azerbaycan medyası, politikacılar ve ünlüler için homofobik açıklamalar için geniş bir platform sağlarken, aktivistler LGBTİQ+lara yasal koruma sağlamak için savaşıyor.