Yargıtay’ın geçtiğimiz yılın sonunda aldığı karar üzerine harekete geçen Enerji Bakanlığı, yıllardır abonelerden kesilen kayıp-kaçak parasının ödenmemesi için bir kanun tasarısı hazırladı. Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilen tasarı, Başbakanlık tarafından yasalaşması için TBMM’ye gönderildi.
Enerji Bakanlığı’nın oluruyla yıllardır elektrik şirketlerinin abonelerden kestiği kayıp-kaçık parasının ödenmemesi için tüketiciler yıllardır hukuki mücadele veriyorlardı. Bu mücadele, 2014 yılının sonlarında Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun aldığı kararla sonuca ulaştı. Yargıtay bir abonenin açtığı kayıp-kaçak parasını iade davasıyla ilgili olarak nihai kararını verdi ve kayıp-kaçak parasını yasaya aykırı bularak kesilen tutarların abonelere verilmesine hükmetti. Yargıtay’ın kararı yaklaşık olarak 37 milyon elektrik abonesi için örnek teşkil ediyordu.
Yargıtay’a karşı hülle
Yargıtay’ın kararını üzerine Enerji Bakanlığı, kaçak elektrik kullanmadığı halde elektrik abonelerinden kesilen kayıp-kaçak parasının ne kadar tuttuğunu hesaplamaya girişti. Bakanlığın hesabına göre, yıllık olarak ortalama 5,85 milyar lira kayıp-kaçak için abonelerden toplanıyordu. 2006 ile 2014 döneminde ise abonelerden tahsil edilen tutar 33 milyar TL’yi buluyordu. Bunun üzerine Bakanlık tasarısında, faiz ve vekalet ücretlerinin de eklenmesiyle rakamın birkaç katına çıkacak olması sebebiyle fiili olarak ödenmesinin mümkün olmadığını gerekçe olarak gösterdi. Ayrıca bakanlık, abonelere paranın iadesi halinde dağıtım şirketlerinin iflas edeceğini de öne sürdü.
Bakanlık: paralar ödenirse şirketler iflas eder
Enerji Bakanlığı, TBMM’ye sunduğu ‘Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’na da, kayıp-kaçak paralarının elektrik abonelerine iade edilmemesi için madde koydu. Bakanlık maddeye, iadelerin yapılması halinde şirketlerin iflas edeceğini gerekçe gösterdi. Tasarının şirketlerle ilgili gerekçesi şöyle: ‘2013 yılında 21 dağıtım şirketinin hedef kayıp-kaçak oranları baz alınarak hesaplanan kayıp-kaçak enerjiye konu gelir ihtiyacı yaklaşık olarak 5,85 milyar TL’dir. Yine bu 21 dağıtım şirketinin dağıtım gelir tavan toplamları ise yaklaşık 3,5 milyar TL’dir.’ Bakanlığa göre şirketlerin toplam geliri üzerinde olan bu maliyetin şirketlere yüklenmesi iflaslara neden olur. Bakanlık, kayıp-kaçak parasının abonelere iade edilmemesine bir diğer önemli gerekçe olarak da yüksek meblağı gösterdi: ‘2006 ila 2014 arasında… Sadece teknik ve teknik olmayan kayıp bedeline ilişkin tüketicilerden yaklaşık 33 milyar TL tahsil edilmiş olup faiz ve vekalet ücretleri eklendiğinde bu meblağın birkaç katına çıkması kaçınılmazdır. Söz konusu meblağa dağıtım, iletim, perakende satış ve sayaç okuma bedelleri de eklendiğinde toplam meblağın iadesi fiili olarak mümkün değildir.’ Bakanlık söz konusu tasarıya ayrıca, yargı kararıyla abonelere iade edilecek tutarların da elektrik tarifelerine eklenmesi için madde koydu.
Yandaş şirketler kollanıyor
AKP Hükümeti’nin elektrik şirketlerini yandaşlarına verdiği sır değil. Bu şirketler abonelerden yıllardır kayıp-kaçak parası adı altında neredeyse haraç topluyor. Yargıtay’ın bu uygulamanın yasaya aykırı olduğuna karar vermesine AKP Hükümeti’nin bulduğu çözüm de görüldüğü gibi yandaş elektrik şirketlerini kollamak yönünde oluyor.
Bütün elektrik aboneleri birleşin!
Enerji Bakanlığı’nın yasa tasarısı, Tüketici Hakları Derneği’nin de ısrarla takip edip mücadelesini verdiği bu sorunu yandaş şirketlerin, kapitalistlerin lehine çözüme kavuşturmaya çalışıyor. Bakanlık yandaş elektrik şirketlerinin batmasından belli ki ciddi olarak endişe ediyor. Ancak bu hiç bir şekilde Enerji Bakanlığı’nın ve AKP Hükümeti’nin sorumluluğunu ortadan kaldırmıyor. Elektrik şirketlerine verilen imtiyazlardan ve yapılan sözleşmelerden tartışmasız bir biçimde Enerji Bakanlığı ve AKP Hükümeti sorumludur. Bu nedenle elektrik şirketlerin lehine kanun tasarısı hazırlamak AKP Hükümeti’ni sorumluluktan kurtarmaz. Hükümet kayıp-kaçak paralarını yandaş şirketlerin ödemesini istemiyorsa, ödemeyi kamu olarak yerine getirmek zorundadır. Bunun için elektrik abonelerine önerimiz de şu olabilir: Bütün elektrik aboneleri birleşin!