Danıştay, Tozkoparan’ın bakanlar kurulu kararıyla riskli alan ilanını iptal etti. Karar, riskli alan ilan edilen bölgeyle ilgili bir skandalı da ortaya koydu. 5560 konut için sadece 14 yapı incelenerek rapor hazırlandı. Danıştay: “Bilimsel değil, gözlemsel raporlarla riskli alan ilan edildi.”
Radikal’den Fatih Yağmur’un haberine göre; İstanbul’un merkezindeki Güngören Tozkoparan Mahallesi, bölge halkının tüm itirazlarına rağmen hiçbir bilimsel gerekçeye yer verilmeksizin ‘Afet Yasası’ adıyla bilinen 6306 sayılı kanuna dayanarak bakanlar kurulunca ‘riskli alan’ ilan edilmişti. Danıştay, verdiği kararda bakanlar kurulu tarafından alınan ‘riskli alan’ kararını hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptal etti. Danıştay, Tozkoparan’ın bilimsel değil, gözlemsel raporlarla ‘riskli alan’ ilan edildiğini ifade etti. Danıştay’ın kararında bir skandal da ortaya çıktı. Tozkoparan için risk raporunun, bakanlar kurulu kararı alındıktan sonra dava dosyasına sunulmak üzere hazırlandığı ve bu raporun 5 560 konuttan sadece 14’üne ilişkin bilgi içerdiği Danıştay kararında belirtildi. Danıştay 14. Dairesi tarafından verilen kararda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) atıf yapılarak, vatandaşların mülkiyet hakkının temel bir hak olduğu belirtildi ve sebepsiz yere bu hakkın sınırlandırılamayacağı vurgulandı. Kararın gerekçesinde ayrıca, bölgenin riskli alan özelliği taşıdığına ilişkin bilimsel bir raporun da bulunmadığı belirtildi.
Kararda, gerek anayasa gerek de AİHS düzenlemeleriyle mülkiyet haklarının güvence altına alındığı ve bu hakkın sadece kamu yararının mevcut olduğu durumlarda kanunla sınırlandırılabileceği belirtildi. Kararda, bir alanın ‘riskli alan’ ilan edilebilmesi için üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığının, yapıların fiili durumları incelendikten sonra hazırlanacak teknik bir raporla ortaya konulması gereği kaydedildi.
Tozkoparan ile ilgili hazırlanan raporların bilimsel niteliklere sahip olmadığını belirten Danıştay 14. Daire, raporların gözlemsel genel bilgiler içerdiğini ve eksiklerinin olduğuna yer verdi. Danıştay, kararının devamında şu tespitlerde bulundu:
“Dava dosyasına sonradan sunulan ve 14 adet yapının incelemesine ilişkin bulunan teknik raporun, alanda mevcut olan 5560 adet yapının farklı özelliklere sahip olmaması nedeniyle alanı kuşatıcı bilimsel nitelikleri haiz bir rapor olarak kabulüne olanak bulunmamaktadır. Depremden sonra söz konusu yapıların olumsuz etkilenip etkilenmediği yolunda belirlemeye yer vermediği, değişik tipteki yapılardan örnekleme suretiyle karot veya numune alınmak suretiyle teknik bir metot üzerinde çalışılmadığı, yapıların hangi yönlerden can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığını kanıtlayacak yeterli bir bilgi içermediği ve bu nedenle riskli alan ilan edilebilmesi için kanunun ve uygulama yönetmeliğinin öngördüğü koşulların detaylı bir teknik raporla oluşturulmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda; uyuşmazlığa konu alanın ‘riskli alan’ ilan edilmesine ilişkin bakanlar kurulu kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.”
Danıştay, alanın ‘riskli ilan’ edilmesi işleminin iptaline karar verdi.
‘Rant’ iddiası
2013 Nisan ayında ‘riskli alan’ ilan edilen Tozkoparan mahallesi, Danıştay’da dava açmıştı. Tozkoparan Derneği (TOZDER) adına basın açıklaması yapan Ömer Kiriş dava için, “Dere yatağı içindeki 30 yıllık, 13 katlı 1200 daireyi riskli alan dışında bırakıp 5 katlı ve devlet eliyle yapılmış çevresi yeşil alanla kaplı binaları riskli alan kapsamına almak, depremin etkisini ranta çevirmekten başka bir şey değildir” demişti.
İstanbul’daki ikinci iptal
Ankara’da Danıştay, Saraçoğlu Evleri olarak bilinen Namık Kemal Mahallesi’ni riskli alan ilan eden bakanlar kurulu kararını 2013’te iptal etmişti. Danıştay, geçen nisan ayında verdiği bir diğer kararda ise Derbent’in riskli alan ilanını iptal etti. İstanbul’da bugüne kadar bakanlar kurulunca 24 ayrı bölge riskli alan kabul edilmişti. Riskli alan edilen birçok mahalle Danıştay’da dava açtı. Gaziosmanpaşa’ya bağlı Bağlarbaşı, Yenidoğan ve Sarıgöl mahalleleri ve Sultangazi’ye bağlı Cumhuriyet Mahallesi’nde mahallelinin açtığı davalar devam ediyor.