Yrd. Doç. Dr. Serkan Öngel, AKP tarafından ‘Hafta Tatili Hakkındaki Kanun’un yürürlükten kaldırılmasını yorumladı. Öngel, “İşyerlerine hafta tatili, işçinin tatil hakkının güvencelerinden biriydi. Güçlendirilmesi (harç bedeli artırılarak ya da özellikle hizmet sektöründe zorunlu kılarak) gerekirken tamamen kaldırıldı. Geçmiş olsun” dedi.
AKP’nin ‘Hafta Tatili Hakkındaki Kanun’u yürürlükten kaldırmasının ardından konuyu değerlendiren Gaziantep Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Serkan Öngel, değişikliğin ‘işçinin tatil hakkı kalktı’ diye yorumlanamayacağını, aynı zamanda ‘tatil hakkı kalkmadı’ da denilemeyeceğini belirterek iki yaklaşımın da hatalı olduğunu söyledi.
Öngel, yürürlükten kaldırılan kanunun işçilerin tatil yapbilmesi için işyerlerinin haftanın 1 günü tatil ettirilmesini amaçladığının altını çizerken, yasaya göre işyeri tatil gününde çalıştırılacaksa belediyeye ödeme yapmak ve ruhsatname almak zorunda olduğunu belirtti.
Kanunun yürürlükten kaldırılmasının dinlenme hakkını kullanamayanların oranını ve sayısını artıracağını belirten Öngel, “İşçinin hafta sonu tatili kalkmıyor deyip bu kanunun kaldırılmasına suskunluğu ile onay verenlere ne demeli bilemiyorum. İşyerlerine hafta tatili, işçinin tatil hakkının güvencelerinden biriydi. Güçlendirilmesi (harç bedeli artırılarak ya da özellikle hizmet sektöründe zorunlu kılarak) gerekirken tamamen kaldırıldı. Geçmiş olsun” ifadelerini kullandı.
Öngel’in değerlendirmesi şöyle:
Hafta Tatili Hakkındaki Kanun yürürlükten kaldırıldı.
Değişikliği "işçinin tatil hakkı kalktı" diye yorumlayan da var, "kalkmadı" deyip bu değişikliği önemsizleştiren de. Bu iki yaklaşım da hatalıdır.
Bu kanun işçilerin tatil yapabilmesi için işyerlerinin haftanın 1 günü tatil ettirilmesini amaçlıyordu. Aynı zamanda işçilerin hafta tatili hakkının yasal dayanaklarından biriydi. Bu durum işçinin hafta sonu hakkının başka yasal dayanakları var zaten denilerek kimi çevrelerce önemsenmedi. Bu yasal dayanaklar hala mevcut. Bu nedenle "işçinin tatil hakkı" kalktı diye durumu yorumlamak tek başına doğru değil. Ama aynı zamanda değişikliğin amaçları ve işçi açısından olası sonuçlarını göz ardı edip değişikliği önemsizleştirmek de aynı oranda hatalı. Çünkü bu değişikliğin işçilerin bir bölümü açısından hafta tatili hakkını ilgilendiren sonuçları olacak.
Bu yasaya göre eğer işyeri tatil gününde çalışacaksa belediyeye ödeme yapmak ve ruhsatname almak zorundaydı.
Mevcutta işçilerin kimi, işverenin taleplerine karşı gelemediği, kimisi ise daha fazla gelir elde etme amacıyla haftanın 7 günü çalışabiliyor. Bu yüzden işyerine hafta tatili, işçi için de hafta tatili hakkının koşulsuz kullanımı haline gelebiliyor. Uygulamada 7 gün çalışan işyerlerinde hafta tatiline hak kazanmış işçiye çalıştığı takdirde 2,5 yevmiyelik ücret öngörülüyor. Oysa yasaya göre 6 günden fazla çalışma işçi için yasak! Yani uygulamada hafta tatili hakkının kullanılmaması yasal dayanaklarına rağmen var.
TÜİK İşgücü İstatistikleri‘ne göre 1,5 milyon kişi haftada 72 saatin üzerinde çalışıyor. Bu kişilerin yüzde 44’ü hizmet ve satış elemanı, yüzde 38’i kayıt dışı, yüzde 60’ı ücretli olarak, yüzde 73’ü 10 ve daha az sayıda işçi çalıştıran işyerlerinde çalışıyor. Eğer bu kişiler ek iş nedeniyle bu sürelerle çalışmıyorsa, çalıştıkları işyerlerinin önemli bir kısmının haftanın 7 günü çalıştığı varsayılabilir.
Dolayısıyla bu kanunun yürürlükten kaldırılması, dinlenme hakkını kullanamayanların oranını ve sayısını artıracaktır.
Zaten çalışma hayatında esnekliği kurumsallaştırmayı amaçlayan 4857 sayılı İş Kanunu işçiler için hafta tatilini belirsizleştirmiş, hafta tatilinin pazar günü olma kuralını ortadan kaldırmıştı. Buna karşın işyerleri için tatil gününün pazar olarak belirlenmiş olması bu durumu giderici bir rol oynuyordu. Hafta tatilini birlikte geçirmek isteyen aile fertlerinin, dostların beklentilerini yok sayan bir anlayışa karşı, işyerleri için hafta tatili, kaldırılması değil, güçlendirilmesi gereken bir taleptir.
İşçinin hafta sonu tatili kalkmıyor deyip bu kanunun kaldırılmasına suskunluğu ile onay verenlere ne demeli bilemiyorum.
İşyerlerine hafta tatili, işçinin tatil hakkının güvencelerinden biriydi. Güçlendirilmesi (harç bedeli artırılarak ya da özellikle hizmet sektöründe zorunlu kılarak) gerekirken tamamen kaldırıldı. Geçmiş olsun.