Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cuma günü üç hafta içinde ikinci kez Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya geldi. Erdoğan, nispeten küçük bir maiyetle Putin’in Karadeniz Soçi’deki yazlık evine gitti. Müzakereler öğleden sonra 3’ten akşam geç saatlere kadar, bazen özel olarak, bazen daha büyük bir grupla gerçekleşti.
Sonunda Kremlin, iki ülkenin ekonomik işbirliğini genişletmek istediklerini açıkladığı kuru bir açıklama yaptı. Ulaştırma, tarım, finans ve inşaat alanlarında işbirliği derinleştirilmelidir. Ancak herhangi bir basın toplantısı yapılmadı ve Türk tarafından hiç kimse görüşmelerin sonuçları hakkında yorum yapmadı.
Resmi olarak, Erdoğan’ın aracılık ettiği Ukrayna limanlarından tahıl teslimatları ve bu anlaşmanın deyim yerindeyse en üst düzeyde teyit edilmesiyle ilgiliydi. Putin, Erdoğan’a bu konudaki katılımı için teşekkür etti. Ancak toplantının ana konusunun, Erdoğan’ın tamamen yeni bir sayfa açmak istediği iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler olduğu söyleniyor. Hatta özellikle enerji sektöründe bazı anlaşmaların imzalandığı söyleniyor.
İşbirliği Putin için bir başarıdır
Putin, Türkiye ile işbirliğine övgüde bulundu. Rusya’nın güneyindeki sahil kasabası Anapa’dan Karadeniz’e uzanan Türk Akımı adlı doğalgaz boru hattı, Avrupa’ya giden ve doğal olarak Türkiye’nin de önemli ölçüde faydalandığı, iyi işleyen tek doğalgaz boru hattıdır. Rusya’dan gelen ucuz gaz Türkiye ekonomisi için olmazsa olmazdır. Erdoğan gelecekte doğalgaz faturasının bir kısmını ruble olarak ödeyeceğine söz verdi. Ayrıca Rus nükleer şirketi Rosatom, Türkiye’nin Akdeniz kıyısında yapımı devam eden bir nükleer santrali hızla tamamlayacak.
Ancak, Soçi’deki toplantının kamuoyuna açıklanan bu sonuçları, Erdoğan’ın Rusya’nın savaş zamanı devlet başkanı Putin ile üç hafta içinde acilen tekrar görüşmek istemesinin nedeni olamaz. Öte yandan savaştan bu yana kişisel karşılaşmalardan kaçınan Putin’in Erdoğan’ı davet etmeye hazır olduğu anlaşılmıştır. Diğer NATO ve AB ülkeleri Rusya’ya karşı ekonomik bir savaş yürütürken, NATO ülkesi Türkiye’nin Rusya ile ekonomik ilişkilerini genişletmek istemesi Putin için kesinlikle bir başarıdır. Ancak bu gerçekten yeni değil, Türkiye başından beri yaptırımlara karşı çıktı. Görüşme öncesinde Rus tarafı, Putin’in Erdoğan’la silahlı insansız hava araçları satın almak için görüşmek isteyebileceği dedikodusunu yaydı. Türkiye, geçmişte Rus S-400 füze savunma sistemini satın alarak ABD’yi uzun süredir kızdırdı. Ancak Ukrayna’da kullanılmak üzere Putin’e savaş uçağı satmak, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı başladığından beri iki taraf arasında akıllıca hareket eden Erdoğan için muhtemelen çok uzak bir adım olacaktır. Cuma akşamı Rus kaynaklarına göre de bu konu tartışılmadı.
Erdoğan’ın derdi Suriye
Erdoğan’ın görüşme için ısrar etmesinin asıl nedeni başka bir şey olabilir. Türkiye Cumhurbaşkanı haftalardır Kuzey Suriye’de Kürt milis YPG’ye karşı dördüncü bir askeri operasyon planlıyor. Her şeyden önce, YPG’nin Fırat’ın batısındaki Menbiç ve Tel Rıfat’taki mevzilerine saldırılacaktır. Türk ordusu ve onun Suriyeli yardımcıları hazır, ancak Erdoğan’ın saldırı emrini vermek için Putin’in onayına ihtiyacı var.
Üç hafta önce Tahran’da yapılan son görüşmede ne Suriye’ye müdahil olan İran ne de Putin Erdoğan’ın ısrarına boyun eğmek istemedi. Putin, Erdoğan’ın Kuzey Suriye’de daha fazla bölgeyi işgal etmesi yerine, desteğindeki Beşar Esad’ın birliklerinin Suriye ile Türkiye arasındaki sınır bölgesinin kontrolünü yeniden kazanmasını istiyor. Ancak Erdoğan, Tahran’daki bu reddi kabul etmeye yanaşmadı.
Erdoğan’ın Putin ile Soçi’de yaptığı bir saatlik görüşmelerde Tahran’dakinden daha fazla ilerleme kaydedip kaydetmediği ancak önümüzdeki günlerde netleşecek. Toplantı sonunda yapılan yazılı açıklama, bu konuda muğlaktı. Tarafların Suriye’de teröre karşı birlikte mücadele konusunda anlaştıkları söylendi. Bu, her şey ya da hiçbir şey anlamına gelebilir. Ancak, muhtemelen bir Türk işgali yaklaşıyor.