AKP Meclis’e enstitüler TÜBİTAK’tan ayrılarak YÜTAM’da toplanacağı yasa tasarısı sundu. Yasa kabul edilirse kurulacak YÜTAM ile iplerin tümüyle başbakanın elinde olacağı yeni bir yapılanmaya gidilecek.
Ülke gündemi 'tek adam rejimi' getirmeye yönelik anayasa değişikliğinin oylanacağı referanduma kilitlenmişken AKP, Uzay Ajansı ve Yüksek Teknolojiler Araştırma Merkezi (YÜTAM) kurulmasını öngören iki tasarıyı aceleyle Meclis gündemine getirdi.
Kontrol başbakanın elinde olacak
AKP, FETÖ iddianamesine de konu olan Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’ndaki (TÜBİTAK) cemaat yapılanmasını tasfiyeyi tam olarak gerçekleştiremeyince çareyi kurumu devre dışı bırakacak yeni bir merkez oluşturmakta buldu.
Meclis gündemindeki tasarı yasalaşırsa enstitüler TÜBİTAK’tan ayrılarak YÜTAM’da toplanacak. Kurulacak YÜTAM ile iplerin tümüyle başbakanın elinde olacağı yeni bir yapılanmaya gidilecek.
Yetkilerin sınırsız olduğu bir kurul daha
Tasarıya göre, Başbakan başkanlığında Bilim, Teknoloji ve Sanayi İcra Kurulu kurulacak. Proje, program ve destek mekanizmalarının oluşturulmasına, araştırma merkezi veya enstitüler kurulmasına bu kurul karar verecek. AR-GE faaliyetleri için oluşturulacak özel hesabın kullanımı konusunda da yetki bu kurulda olacak. YÜTAM bünyesinde yapılacak yatırımların, fikri ve sınai haklarının belli kurum, kuruluş, şahıs ya da şirketlere bedelli ya da bedelsiz olarak devrine de kurul karar verecek.
Bilime 'patron' tayini
CHP’nin tasarıya ilişkin muhalefet şerhinde, “TÜBİTAK’taki FETÖ yapılanmasının nasıl gerçekleştiğinin hesabını vermeyenler, idari ve bilimsel özerkliği olan kurumlar üzerinden tüm örgütlenme modelini değiştirerek soruna çare bulacağını sanmaktadırlar” görüşüne yer verildi.
Muhalefet şerhinin dikkati çeken bölümler özetle şöyle:
Yapılan, bilime başbakan ve kurul başkanını adeta “patron” tayin etmek, TÜBİTAK sekretaryasını ve araştırma enstitülerini yeni kurulan ve tamamen iktidar güdümünde merkezlere devrederek, bilim ve teknoloji alanını sürdürülebilir bir devlet politikası olmaktan çıkarmak, değişken inisiyatife gebe hükümet politikalarına terk etmektir.
Hükümet, bilim ve sanayileşme politikası için kuracağı özel fonda, hem TÜBİTAK’ın yetki ve gelirlerini tırpanlamayı, gittikçe siyasallaşan bir kurumsal yapılanmayla bu kaynağı istediği yere aktarmayı hedeflemektedir.
YÜTAM kuruluna bünyesinde elde edilen tüm fikri ve sınai mülkiyet haklarının bir şirkete ya da şahsa bedelsiz olarak devredilmesine ve lisans izninin verilmesine karar verme yetkisini vermek, bu tasarının bir iç çelişkisi, anayasaya aykırı yönüdür.
Bu yeni yapı “Bürokrasiyi azaltıp dağınıklığı toparlayacağım” derken tam tersine hiyerarşik bir yapı, kurumların özerkliğini kâğıt üzerinde bırakan, bakanlık merkezli bir bilim anlayışı yerleştirmeyi amaçlamaktadır.
‘Uzay ajansında kamu malı bedelsiz devredilebilir’
Tasarının referandum öncesinde getirilmesinin manidar olduğunu belirten CHP Denizli milletvekili Kazım Arslan, “Ajans bünyesindeki kamu malının, fikri ve sınai mülkiyet haklarının hiçbir sınır gözetilmeden başka şirket ya da şahıslara istendiği anda bedelsiz devredilmesinin önünün açılmasının açıkça anayasaya aykırı. İlgili madde ileride belli şirketlere veya kurumlara kamu yatırımları sonucunda oluşmuş fikri ve sınai hakların sınırsız ve bedelsiz devrine kapı aralamaktadır. Ajansın liberal piyasa şartlarındaki aktörler açısından da hazırlandığını vurgulayan iktidar yetkilileri, kanunu böyle yazarak ileride belli şirketlerin kayırmacılıktan mağdur edilmesine, dolayısıyla haksız rekabete yol açabilecektir” dedi.
(BİRGÜN)