Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), tutuklu bulunan Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Başkanları Figen Yüksekdağ ve Selahattin Demirtaş’ın iç hukukta tutukluluklarına itiraz etmek için etkili bir yardım alamadıkları gerekçesiyle yaptığı başvuruyu karara bağladı. Euronews’in aktardığına göre; AİHM, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni ihlal ettiğine hükmetti.
AİHM, Demirtaş ve Yüksekdağ’ın iç hukukta tutukluluklarına itiraz süreçleriyle ilgili “hak ihlaline” uğradıkları kararı verdi. AİHM’den yapılan açıklamada, Yüksekdağ ve Demirtaş’ın iç hukukta tutukluluklarına itiraz etmek için etkili bir yardım alamadıklarını gerekçesiyle başvuruda bulunduğu belirtildi.
Demirtaş ve Yüksekdağ’ın “özellikle cezaevi yetkililerinin avukatlarıyla yaptıkları görüşmeleri izlemelerinden ve avukatlarıyla paylaştıkları belgelere el koymalarından şikâyet ettiği” bildirilmişti.
Söz konusu bu tedbirlerin 15 Temmuz 2016 askeri darbe girişimi ardından çıkarılan bir kararname kapsamında uygulandığının belirtildiği açıklamada, “Başvuranlar, Sözleşme’nin 5. maddesinin 4. fırkasına (tutukluluğun hukuka uygunluğunun hızlı bir şekilde incelenmesi hakkı) dayanmaktadır.” ifadeleri kullanıldı.
Ne olmuştu?
AİHM, Kasım 2018’de, o tarihte 2 yılı aşkın süredir cezaevinde olan Demirtaş’ın tutukluluğunun hukuka aykırı olduğuna ve haklarının ihlal edildiğine hükmederek serbest bırakılmasını istemişti. Erdoğan ise “Karar bizi bağlamaz” demişti. Erdoğan’ın bu sözlerinin ardından Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi, Demirtaş’ın tahliye talebini reddetmişti. AİHM kararından 2 hafta sonra ise Demirtaş’ın daha önce “Cumhurbaşkanı’na hakaret” suçlamasıyla aldığı 3 yıl 6 aylık ceza onanmıştı.
Eylül 2019’da Demirtaş, AİHM kararına uygun olarak ana davadan tahliye edilmişti. Avukatları “Cumhurbaşkanı’na hakaret” suçundan verilen cezanın infazını hesaplayarak Demirtaş’ın tahliyesini istemişti. Hesap kabul görmüş ancak 20 Eylül 2019’da Demirtaş hakkında Kobane olayları nedeniyle bir soruşturma daha açılmış ve tutuklanmasına karar verilmişti.
AİHM Büyük Dairesi, Aralık 2020’de de hak ihlali kararıyla birlikte Selahattin Demirtaş’ın derhal serbest bırakılmasına hükmetmişti. Erdoğan ise karardan 1 gün sonra “AİHM, bizim mahkemelerimizin yerine geçecek karar veremez. AİHM kararı iç hukuk yolları tükenmeden almıştır” demişti. Dönemin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da karara ilişkin “Hiçbir anlamı yok” derken, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli “Tanımıyoruz, takmıyoruz” şeklinde açıklamalarda bulunmuştu.